Ένα χελιδόνι δε φέρνει την άνοιξη

Του Μιλτιάδη Κοτζιάμπαση

Πολλές είναι οι μέρες που αναρωτιέμαι γιατί να είναι τόσα τα δεινά που μαστίζουν αυτή την πανέμορφη χώρα, γιατί η κακοδαιμονία μας συνεχίζεται επί χρόνια και γιατί δεν γίνεται τίποτα για να αλλάξει αυτή η κατάσταση. Πλησιάζοντας σε άλλη μία εκλογική αναμέτρηση, είναι λογικό αυτές οι απορίες μου να εντείνονται και θα ήθελα να μοιραστώ κάποιες σκέψεις μου μαζί σας.

 Ξεκινώντας έχω την εντύπωση πως δεν καταφέραμε ποτέ να ωριμάσουμε σαν έθνος μετά την απελευθέρωσή μας και το ξεκίνημα της νέας ελληνικής ιστορίας. Ο τρόπος που είχαμε μάθει να ζούμε και να δουλεύουμε (είναι πολλά τα 400 χρόνια σκλαβιάς όντως), να σκεφτόμαστε και να αντιδρούμε στις καταστάσεις,  αφομοιώθηκε κατά μία έννοια μέσα μας και τελικά κατέστη πολύ δύσκολο να επιτευχθεί μία δημιουργική επανεκκίνηση.

Να αναφερθούμε όμως στην τήρηση των νόμων. Σαφέστατα οι πρόγονοί μας πέρασαν απεχθέστατα χρόνια, δυσκολίες που εμείς ούτε καν μπορούμε να φανταστούμε στη σημερινή εποχή. Στα πλαίσια αυτά αναγκάστηκαν να αντισταθούν και φυσικά να επαναστατήσουν, αφού ήταν ο μόνος τρόπος να αντιδράσουν στην υπερβολική φορολογία και στις κατάφωρες αδικίες των κατά τόπους δυναστών. Δυστυχώς όμως ο τρόπος αυτός αντίδρασης δεν κατέστη δυνατόν να αλλάξει μετά από τις πρώτες προσπάθειες ορθοπόδησης του Νεοελληνικού Κράτους.  Η διάχυτη ανομία η οποία μας ακολουθεί ακόμα και σήμερα υπονομεύει καθημερινά το κράτος δικαίου και πολλές φορές αναγκάζει τον πολίτη να προβεί και αυτός σε παρανομίες στην προσπάθειά του να επιβιώσει. Από την άλλη πλευρά, για πολλούς ανθρώπους αυτό είναι καθημερινή νοοτροπία. “Αφού ο γείτονάς μου παρανομεί, γιατί να μην το κάνω και εγώ, κορόιδο είμαι;”. Έτσι φτάνουμε στο σημείο να θεωρούμε πως η τήρηση των κανόνων και των νόμων που ψηφίζονται από το ελληνικό κοινοβούλιο είναι ένα θέμα προαιρετικό, ένα ζήτημα που πότε μας αφορά και πότε δεν μας αφορά, ανάλογα με το τι μας βολεύει. Επίσης, η ταχύτητα με την οποία εκδικάζονται υποθέσεις δημιουργεί ένα κλίμα αρνησιδικίας το οποίο με τη σειρά του καλλιεργεί την ατιμωρησία. Φυσικά δεν πρέπει να ξεχνάμε πως σαν λαός δεν έχουμε τη νοοτροπία των συμβιβασμών, αλλά αντίθετα φημιζόμαστε για τη δικομανία μας. Εδώ ακριβώς είναι που θα παραθέσω τη δεύτερη σκέψη μου.

Μας αρέσει δεν μας αρέσει, από την αρχαία Ελλάδα ακόμη, τα γονίδιά μας έχουν μέσα πολύ ισχυρό το ένστικτο του ατομικισμού το οποίο δυστυχώς στις μέρες μας συνοδεύεται και από την αποποίηση των ευθυνών. Στο παραπάνω κλίμα ανομίας που περιγράφηκε και με επιχείρημα το συλλογικό καλό, κανείς δεν φέρει τελικά ευθύνη για τίποτα. Κανέναν και καμία δεν αφορούν οι συνέπειες για ό,τι γίνεται  και όλοι μας και όλες μας είμαστε άμοιροι των ευθυνών μας. Στην προσπάθειά μας να προστατέψουμε το άτομό μας, είμαστε ικανοί να βάλουμε φωτιά στο σπίτι του γείτονα ή να του σκοτώσουμε την κατσίκα, μόνο και μόνο για να νιώσουμε εμείς καλύτερα ή και επειδή αυτό θεωρούμε δίκαιο. Στο σημείο αυτό, πρέπει να τονιστεί πως μέσα από το γενικότερο καλό μπορεί ο καθένας μας ατομικά να προοδεύσει. Σε αντίθετη περίπτωση, όσο και λαμπροί χαρακτήρες να είμαστε, θα μένουμε στην αφάνεια. Η κουλτούρα της συνεργασίας όμως απαιτεί και αυτή υψηλό επίπεδο και χρόνια καλλιέργεια. Μπορεί το πρώτο τα τελευταία χρόνια να το προσεγγίζουμε, καθώς μειώνεται όλο και περισσότερο ο αναλφαβητισμός, όμως το δεύτερο φαίνεται ακόμα πως δεν έχει ωριμάσει μέσα μας, καθώς συνέφερε τους κατακτητές μας να είμαστε πάντα διαιρεμένοι και ποτέ ενωμένοι. Με βάση αυτό δεν είναι παράξενο που χώρες όπως η Πορτογαλία, η Ιρλανδία και η Κύπρος που μπήκαν μαζί μας στα μνημόνια αποχώρησαν από αυτά πολύ νωρίτερα και σημειώνουν ρυθμούς ανάπτυξης που ακόμα εμείς ψάχνουμε. Το πολιτικό μας προσωπικό και το κράτος είναι κατ’ επέκταση μία μικρογραφία της κοινωνίας μας.

Τελευταίο, αλλά εξίσου σημαντικό είναι και το ζήτημα της παιδείας. Ενώ βλέπουμε ανθρώπους να μορφώνονται, να σπουδάζουν και να αποκτούν πτυχία και μεταπτυχιακά όλο και περισσότερο, την ίδια στιγμή βλέπουμε ότι απέχουμε από τις βασικές αρχές ενός ηθικού και ολοκληρωμένου ανθρώπου ο οποίος έχει εκπαιδευτεί να σέβεται και να ζει μέσα σε ένα κοινωνικό σύνολο. Αυτό συνδέεται βέβαια άμεσα και με τον ατομικισμό που αναφέραμε παραπάνω.  Δε μας ενδιαφέρει αν θα πετάξουμε το σκουπίδι μας κάτω, αν θα καπνίσουμε ενώ δεν επιτρέπεται, αν θα περάσουμε με κόκκινο ή δε βάλουμε ζώνη, αν πιούμε και πάρουμε το τιμόνι, αν παρκάρουμε στη θέση των αναπήρων, αν δεν φοράμε κράνος στο μηχανάκι, αν δεν βάζουμε ζώνη στο παιδί μας και αν, αν, αν… Όλα αυτά δείχνουν ότι μπορεί να βγάζουμε μορφωμένους ανθρώπους από τα πανεπιστήμιά μας, χωρίς βασικές αρχές όμως.  Ουσιαστικά νομίζουμε πως όλα αυτά επηρεάζουν εμάς προσωπικά και κανέναν άλλον, αλλά η πραγματικότητα είναι αδυσώπητη. Κάθε μία από τις παραπάνω πράξεις επηρεάζει σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό και τους συνανθρώπους μας. Από την πλαστική σακούλα που θα πετάξουμε και θα περάσει στην τροφική αλυσίδα, μέχρι το ατύχημα που θα πάθουμε με το μηχανάκι και θα επιβαρύνει το ασφαλιστικό μας σύστημα, όλα αυτά είναι ένας κρίκος, που πρώτα από όλα φυσικά αφορούν τη ζωή μας, αλλά και σε μεγάλο βαθμό το μέλλον των παιδιών μας.

 Πολλοί νέοι και νέες προσπαθούν να ευαισθητοποιήσουν τον κόσμο πάνω σε αυτά τα ζητήματα και βλέπουμε να δημιουργούνται πολλά κινήματα και στη χώρα μας και παγκοσμίως τα οποία έχουν σαν σκοπό  να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε τις επιπτώσεις των πράξεών μας επάνω στο κοινωνικό σύνολο. Όμως όπως λέει και ο τίτλος, και ιδιαίτερα στη χώρα μας αυτές οι περιπτώσεις είναι εξαιρέσεις, μεμονωμένα χελιδόνια τα οποία μπορεί να σηματοδοτούν μία άνοιξη η οποία όμως είναι ακόμη πολύ μακριά. Μία άνοιξη που αν δεν έρθει πρώτα στα σχολεία μας, δε θα έρθει ποτέ και στην κοινωνία μας. Μία άνοιξη που εμείς οι δάσκαλοι έχουμε υποχρέωση να βοηθήσουμε τα παιδιά να μυρίσουν και να απολαύσουν τα ευεργετήματά της,  τα οποία στο κάτω-κάτω θα περάσουν  στα παιδιά τους και στα εγγόνια τους βάζοντας τη σφραγίδα και αποτελώντας το εχέγγυο για ένα καλύτερο μέλλον.

 Άρθρο μου στον Ευβοϊκό Τύπο στις 28/06/2019