Αναζήτηση

Παρασκευή 24 Απριλίου 2020

Θάρρος, δικαιοσύνη, μετριοπάθεια, σοφία

Του Μιλτιάδη Κοτζιάμπαση
ΠΕ 70
Υποδιευθυντή στο 2ο Δημοτικό Σχολείο Καρύστου


Πρόσφατα έπεσε στα χέρια μου το βιβλίο "Η τέχνη των Στωικών" του John Sellars. Το βιβλίο αφορά κυρίως τον Σενέκα, τον Μάρκο Αυρήλιο και τον Επίκτητο, αλλά το φιλοσοφικό ρεύμα αυτό αφορά φυσικά και έχει τις ρίζες του σε κάποιους από τους πιο γνωστούς αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους, που είχαν καταλάβει από την αρχή πως ο άνθρωπος για να είναι ευτυχισμένος πρέπει να κυριαρχήσει στα συναισθήματά του και κυρίως σε αυτά που έχουν αρνητική χροιά. Σε αντίθεση με το τι πιστεύουν οι περισσότεροι, η άποψή τους ήταν πως ο άνθρωπος είναι κυρίως κοινωνικό ον και κάνοντας κινήσεις που ωφελούν τον ίδιο, στο τέλος προσβλέπει στο καλό ολόκληρης της κοινωνίας.



Ταυτόχρονα στους ρωμαϊκούς χρόνους επειδή πολλοί από αυτούς ήταν συγκλητικοί ή βρίσκονταν σε θέσεις εξουσίας, ήρθαν σε σύγκρουση με αυτοκράτορες και λόγω της σταθερής και ακέραιης στάσης τους θυσίασαν πολλές φορές ακόμα και τη ζωή τους για τα πιστεύω τους.

Σύμφωνα λοιπόν με την παραπάνω φιλοσοφική αρχή ένας ηγέτης αλλά και ένας άνθρωπος γενικά στη ζωή του πρέπει να διέπεται από τέσσερις βασικές αρχές. Παρακάτω θα παραθέσουμε αυτές τις αρχές και θα προσπαθήσουμε να τις ερμηνεύσουμε με σύντομο αλλά περιεκτικό τρόπο, όπως τις βλέπουμε εμείς από τη δική μας σκοπιά.

Το θάρρος είναι η πρώτη λοιπόν. Είναι απαραίτητο στη ζωή να δείχνουμε σθένος και να τραβάμε μπροστά. Οι περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν λόγω του φόβου τη φυγή από καταστάσεις που δεν γνωρίζουν ή που τους δυσκολεύουν. Στο τέλος της ημέρας φυσικά αυτοί που τραβάνε μπροστά δικαιώνονται, ακόμα και αν πριν έχουν λοιδορηθεί και έχουν ακούσει τα εξ αμάξης. Πολλές ιστορικές στιγμές αποδεικνύουμε όσα προαναφέραμε, με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα του Καποδίστρια και του Ελευθέριου Βενιζέλου. Δύο ηγετών που τράβηξαν μπροστά ακόμα και όταν ο λαός δεν το πίστευε. Η ιστορία τούς δικαίωσε...Το θάρρος λοιπόν είναι απαραίτητο για να πετύχουμε αποτελεσματικότητα στη ζωή μας σε όλους τους τομείς, από τον οικονομικό, τον οικογενειακό έως και τον ηγετικό. Ας μην ξεχνάμε το ρητό: "Καλύτερα να μετανιώσω για κάτι που έχω κάνει, παρά για κάτι που δεν έκανα…"

Η δικαιοσύνη δε χρειάζεται πολλές συστάσεις. Βασική προϋπόθεση κάθε ανεπτυγμένης κοινωνίας και στο μεδούλι της κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης, η απουσία της αποσυνθέτει και οδηγεί σε ένα μόνιμο σπιράλ αποτυχίας. Στο τέλος της ημέρας, όταν θα επιστρέψουμε στη φύση από την οποία προερχόμαστε, το πώς θα μας θυμούνται οι δικοί μας, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό, από τον τρόπο που πορευτήκαμε και χειριστήκαμε τις προσωπικές και κοινωνικές μας υποθέσεις. Δεν πρέπει να έχουμε αυταπάτες. Πολλές φορές η δικαιοσύνη μπορεί να είναι υποκειμενική και να καθοδηγείται από το ατομικό συμφέρον, αυτό δε σημαίνει όμως πως δεν υπάρχουν γενικές πανανθρώπινες αρχές ή πως αν προχωράμε συνεχώς σε κατάφωρες αδικίες, κάποια στιγμή δε θα βρούμε μπροστά μας τα όσα κάνουμε. Πορευτείτε στη ζωή σας με τρόπο δίκαιο. Χαμένοι δε θα βγείτε σίγουρα…

Η μετριοπάθεια είναι βασικό γνώρισμα των υγιών ανθρώπων και των επιτυχημένων. Μπορεί να μας βοηθήσει να ελέγξουμε τα αρνητικά συναισθήματά μας τα οποία μπορούν να διαλύσουν στην κυριολεξία τη ζωή, όπως και να διαχειριστούμε καταστάσεις σαν την ακραία φτώχεια ή τον ακραίο πλούτο. Οι αρχαίοι χρησιμοποιούσαν πολλές εκφράσεις για την κατάσταση αυτή, όπως το “παν μέτρον άριστον” ή το “μηδέν άγαν”. Σήμερα οι ψυχολόγοι το λένε με πολλούς άλλους τρόπους, όπως αυτοέλεγχος, αυτοσυγκράτηση, αυτοκυριαρχία και ενσυναίσθηση. Χαρείτε λοιπόν με τις επιτυχίες σας, αναδείξτε τες, αλλά μέχρι εκεί που δε θα ξεφύγουν από τα όρια. Την ίδια στιγμή, όταν σας πιάνει άγχος και θυμός, προχωρήστε σε εκγύμναση του εαυτού σας, ώστε να εξαλείφετε τα αρνητικά συναισθήματα πριν αυτά κυριαρχήσουν πάνω σας και οδηγήσουν σε πολύ άσχημες καταστάσεις.

Τελευταία, αλλά πάρα πολύ σημαντική, είναι η αρετή της σοφίας. Φυσικά αυτή απαιτεί ένα ανώτερο πνευματικό επίπεδο, πολύ διάβασμα, εμπειρίες ζωής μέσα από τον κοινωνικό μας βίο, μεγάλη ανάπτυξη πολιτισμική και κοινωνική και, σε κάποιο βαθμό, προσωπική ευφυΐα. Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν καταλάβει το νόημα της ζωής, το οποίο πολλοί-ες από εμάς το έχουν χάσει σήμερα. Αυτό μεταλαμπαδεύτηκε σε ολόκληρο τον πολιτισμένο κόσμο και συσσωρεύεται χρόνο με το χρόνο σε τεράστιες ποσότητες σοφίας οι οποίες προάγουν τον πολιτισμό και τον οδηγούν σε ανώτερα επίπεδα. Η σοφία των αρχαίων Ελλήνων φαίνεται πολύ έντονα και από αυτό που πίστευε ο Σωκράτης για τον πλούτο. Συγκεκριμένα είχε πει: "Το χρήμα από μόνο του δεν είναι ούτε καλό ούτε κακό. Το θέμα είναι να το χρησιμοποιεί ο άνθρωπος με βάση τις παραπάνω τέσσερις αρχές που αναφέραμε. Με το χρήμα μπορεί να γίνει πολύ μεγάλο κακό αλλά και πολύ μεγάλη γενναιοδωρία. Σίγουρα όμως χωρίς το χρήμα, δεν μπορούμε να κάνουμε το καλό μέσα από πράξεις προσφοράς και και υποστήριξης των ανθρώπων". Είναι πραγματικά εκπληκτικό άμα σκεφτούμε τον συλλογισμό αυτό για την εποχή που μιλάμε. Έχω την αμυδρή αίσθηση πως η σοφία ίσως τελικά αποτελεί τον θεμέλιο λίθο από τον οποίο πηγάζουν η μετριοπάθεια, η δικαιοσύνη και το θάρρος. Είναι ο συνδετικός κρίκος, ώστε να λειτουργήσουν όλες οι βασικές αρχές σε αρμονία και να οδηγηθούμε στην επιτυχία.

Σαφέστατα ο κόσμος όπως τον ήξεραν οι αρχαίοι και όπως είναι σήμερα είναι πολύ διαφορετικός. Οι άνθρωποι όμως υποκινούνται και πράττουν σύμφωνα με τα πιστεύω τους, την ευφυΐα τους και το πολιτισμικό τους κεφάλαιο. Σε όποια απόφαση και αν βρίσκονται, προσπαθώντας να ενσωματώσουν στη ζωή τους τις παραπάνω αρχές, θα έχουν κάνει ένα μικρό βήμα, για να σπρώξουν την ανθρωπότητα ακόμα πιο μπροστά και ένα μεγάλο για να οδηγήσουν την ύπαρξή τους στην αυτοπραγμάτωση.


Άρθρο μου στον Ευβοϊκό Τύπο στις 1/5/2020

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΒΙΝΤΕΟ ΜΕ ΟΔΗΓΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Αρχειοθήκη ιστολογίου