Αναζήτηση

Κυριακή 31 Μαρτίου 2019

Ο κόσμος όπως τον ξέρετε αλλάζει

Toυ Μιλτιάδη Κοτζιάμπαση



Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε ένα συνοθύλευμα αλλαγών το οποίο επηρεάζει ποικιλοτρόπως τη ζωή μας. Χιλιάδες από αυτές μικρές ή μεγάλες μας σφυροκοπούν κάθε μέρα και οι προκλήσεις αυξάνονται συνεχώς. 





Τρεις κατά την άποψή μου είναι οι  πιο σημαντικές οι οποίες θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό και τη μελλοντική πορεία του κόσμου. Ανάμεσα στη χρονική μετάβαση από την παλιά κατάσταση στη νέα, αυτοί και αυτές που θα καταφέρουν να προσαρμοστούν θα έχουν και τις περισσότερες ελπίδες για μία λαμπρή πορεία στο μέλλον. Οι αρνητές και οι λάτρεις του παρελθόντος, σαφέστατα μπορούν για ένα διάστημα να μείνουν στην επιφάνεια, αλλά κάποια στιγμή το αναπόφευκτο τέλος θα τους οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια στην εξαΰλωση. Ποια είναι όμως η τριπλέτα αυτή των αλλαγών; 

Σε πρώτη φάση θα αναφερθούμε σε αυτή που έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας. Δεν είναι άλλη από την πληροφορία! Η τελευταία παρέχει δύναμη, εξουσία, πρόσβαση στις οικονομικές παροχές και φυσικά επαγγελματική υπεροχή σε όσους-ες καταφέρνουν να την ανακαλύψουν πρώτοι και να την αξιοποιήσουν επαρκώς. Είναι πολύ σημαντικό λοιπόν οι νέοι άνθρωποι και οι παλαιότεροι να εκπαιδευτούν ώστε να αποκτήσουν αυτή τη δεξιότητα. Φυσικά αυτό δεν μπορεί να γίνει χωρίς προσπάθεια. Έτοιμη τροφή δεν υπάρχει πουθενά! Μπορεί πλέον να μη χρειάζεται να αποστηθίσει κανείς τόμους βιβλίων ή να τρέχει στις βιβλιοθήκες του κόσμου, όμως το να διαχωρίσει κάποιος-α πληροφορίες σε έναν ωκεανό ειδήσεων, άλλοτε ψευδών κι άλλοτε αληθινών, απαιτεί ποσά ενέργειας που ίσως ξεπερνούν και αυτά της απομνημόνευσης. Το σίγουρο λοιπόν είναι πως η επανάσταση της πληροφορίας, επακόλουθο της επανάστασης του διαδικτύου θα αλλάξει τον κόσμο και την εργασία με τη μορφή που ξέραμε ως τώρα. Η μετάβαση αυτή έχει αρχίσει να συντελείται ήδη ειδικά στις πολύ προηγμένες χώρες του δυτικού κόσμου. 

Ο δεύτερος παράγοντας ανατροπής των δεδομένων της ζωής μας, πιθανότατα θα είναι η εισροή των ρομπότ και της τεχνητής νοημοσύνης σε όλες τις πτυχές της καθημερινότητάς μας. Και ενώ μέχρι σήμερα οι περισσότερες δουλειές απαιτούν ανθρώπινη παρουσία, δεν είναι καθόλου βέβαιο πως αυτό θα συνεχίσει να συμβαίνει και στο μέλλον. Πολλές επιφυλάξεις και φόβοι έχουν εκφραστεί για μία πιθανή απώλεια θέσεων που θα προσεγγίσει μεγάλα επίπεδα ή μία απώλεια ελέγχου κυριαρχίας μας από τα ίδια τα δημιουργήματά μας. Ωστόσο οι απόψεις διίστανται, καθώς αναμφίβολα πολλοί τομείς της ζωής μας θα διευκολυνθούν. Υπάρχουν και εκείνοι και εκείνες που υποστηρίζουν πως μέσα από τη στάχτη των χαμένων θέσεων εργασίας θα αναγεννηθούν νέες, όπως ακριβώς ο φοίνικας ξεπετάγεται μέσα από τις στάχτες του. Ουδείς γνωρίζει λοιπόν με ακρίβεια πώς θα εξελιχθεί ο τομέας αυτός στο μέλλον, αν και φαίνεται τα τελευταία χρόνια να επεκτείνεται διαρκώς. Σε κάθε περίπτωση οι αλλαγές που θα επιφέρει στον τρόπο ζωής μας θα είναι πραγματικά συνταρακτικές. 

Τελευταία, αλλά όχι λιγότερο σημαντική από τις υπόλοιπες είναι η λεγόμενη κλιματική αλλαγή. Αν τα δύο παραπάνω αφορούν κυρίως στην καθημερινότητά μας και την εργασία μας, αυτή ίσως καθορίσει ακόμα και το κατά πόσο ποιοι-ες θα μπορέσουν να επιβιώσουν. Παρότι υπάρχει πληθώρα αρνητών, τα ερευνητικά και δορυφορικά δεδομένα είναι αμείλικτα. Ίσως οι παράγοντες που οδηγούν σε αυτή να διαφέρουν μεταξύ τους και να αφορούν την κλίση της γης, τις ηλιακές εκλάμψεις ή τις δραστηριότητες του ανθρώπου που επηρεάζουν το περιβάλλον. Ας μην ξεχνάμε πως τεράστια ποσά ενέργειας, που συσσωρεύτηκαν σε εκατομμύρια χρόνια, εκλύονται με τρελούς ρυθμούς στο περιβάλλον! Δεν μπορούμε όμως να αρνηθούμε και να εθελοτυφλούμε λέγοντας πως δεν συμβαίνει τίποτα. Σαφέστατα, καλό είναι να αναληφθούν δράσεις, ώστε, εάν αυτό συμβαίνει εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας και σε όποιο βαθμό αυτό είναι πλέον δυνατό, να αντιμετωπιστεί. Σε κάθε άλλη περίπτωση, εφόσον αυτή συντελείται λόγω κάποιας επιρροής που δεν είναι στο χέρι μας να ελεγχθεί, τότε το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να προετοιμαστούμε, όσο γίνεται καταλληλότερα, ώστε να αντιμετωπίσουμε έναν ενδεχόμενο Αρμαγεδώνα που πολύ πιθανό είναι να οδηγήσει σε πολέμους εξαιτίας της λειψυδρίας, ξηρασίας ή κι ακόμη λόγω του ερχομού μιας νέας εποχής των παγετώνων. Πολλά μοντέλα δείχνουν πως, αν αντιστραφεί η πορεία του ρεύματος του Μεξικού, δεν είναι διόλου απίθανο να βιώσουμε μία αντίστοιχη κατάσταση σαν αυτή που συνέβη πριν 150.000 χρόνια. 


Γενικά και κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω πως το θέμα δεν είναι να τρομάξουμε τον κόσμο ή να καταστροφολογήσουμε. Ωστόσο μία παθητική στάση, θα μπορούσε κάλλιστα να μας οδηγήσει σε επικίνδυνες ατραπούς. Το να προλαβαίνει κανείς τις καταστάσεις δείχνει μία ικανότητα η οποία είναι διαχρονική και όσες ανατροπές και να έρθουν δεν πρόκειται να χαθεί ποτέ, απλά θα αλλάζει μορφές. Άλλωστε, το είχε πει ο Ηράκλειτος: “Τα πάντα ρει” . Αλίμονο λοιπόν σε αυτόν και αυτήν που δε θα μπορέσει να προσαρμοστεί...

Άρθρο μου στον Ευβοϊκό Τύπο στις 29/03/2019

Κυριακή 24 Μαρτίου 2019

Εφευρετικότητα-Ηγεσία-Οργανωτικότητα

Toυ Μιλτιάδη Κοτζιάμπαση




Όπως είναι γνωστό, το λειτούργημα του εκπαιδευτικού απαιτεί πολύπλευρες γνώσεις και χαρίσματα για να επιτευχθεί ένα αποτελεσματικό και υγιές περιβάλλον μάθησης. Ίσως τα σπουδαιότερα από αυτά να είναι η εφευρετικότητα, η ηγεσία και η οργανωτικότητα. Το κάθε ένα κατέχει έναν εξόχως σημαντικό ρόλο στην εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά και στη λειτουργία ολόκληρης της σχολικής μονάδας. 



Η εφευρετικότητα είναι ίσως εκείνο το χαρακτηριστικό που θα χαρίσει στον-στην εκπαιδευτικό τη μέγιστη ανταμοιβή, που δεν είναι άλλη από την υστεροφημία και τη θετική ανάμνηση του χαρακτήρα του στο μυαλουδάκι των μαθητών και μαθητριών του. Δυστυχώς, το εκπαιδευτικό σύστημα, χωρίς δισταγμό πολλές φορές, καρατομεί τη φαντασία των παιδιών αλλά και μας δένει τα χέρια με τις αλυσίδες της ύλης. Παρ’όλα αυτά οι απαιτούμενοι στόχοι μπορούν να επιτευχθούν μέσα από πολλές διαδρομές, οι οποίες έχουν τη δυνατότητα να προσδώσουν μία χάρη διαφορετική στο μάθημα. Οι συχνές εναλλαγές στις παραστάσεις, η στοχευμένη χρήση της τεχνολογίας, ένα υλικό διαφορετικό από το πατροπαράδοτο, αλλά και ο συνεχής αιφνιδιασμός των παιδιών με θετικό τρόπο μπορούν να μετατρέψουν πραγματικά το μάθημα σε κάτι το πολύ ενδιαφέρον. 

Η ηγεσία επίσης, είναι ένα απαραίτητο προσόν για την αποφυγή της επαγγελματικής εξουθένωσης, που είναι πολύ συχνή στο επάγγελμά μας, λόγω της συνεχής μεταφοράς ενέργειας από τον εαυτό μας προς τα παιδιά. Ο-Η εκπαιδευτικός είναι καλό να επιβάλλεται με το παράστημά του και με τον τρόπο του. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να χαθεί ο έλεγχος και να επικρατήσει μία κατάσταση αποπροσανατολισμού κατά τη διάρκεια του μαθήματος. Η απαίτηση για σεβασμό πολλές φορές δεν έχει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Ο σεβασμός κερδίζεται. Μόνο ένας εκπαιδευτικός-ηγέτης μπορεί να το πετύχει αυτό. Το να είμαστε κοντά στα παιδιά δε σημαίνει ότι είμαστε και φίλοι τους. Τα όρια πρέπει να είναι σαφή και ξεκάθαρα. Σε διαφορετική περίπτωση, ο έλεγχος που προσφέρει η εκ των πραγμάτων θέση ισχύος κινδυνεύει με αφανισμό. 

Τέλος, η οργανωτικότητα είναι αυτή που καθοδηγεί τα δύο προαναφερθέντα γνωρίσματα. Χωρίς μία στοιχειώδη οργάνωση η στιγμιαία εφευρετικότητα δεν μπορεί να έχει απτά αποτελέσματα, ενώ οι μη σχεδιασμένες και διαχειρίσιμες ηγετικές κινήσεις άνετα μπορούν να καταλήξουν στο κενό. Η οργάνωση και διαχείριση της ύλης, της αξιολόγησης των μαθητών-τριών και των καινοτόμων δράσεων απαιτούν χρόνο και φαιά ουσία, που πολλές φορές δεν είναι εύκολο να διαθέσει κανείς. Χωρίς αυτά όμως, η διδακτική μας επιτυχία τίθεται εν αμφιβόλω. Ταυτόχρονα, η έννοια της οργάνωσης δεν αφορά μόνο τα μαθήματα, αλλά και τη διαχείριση των πολυποίκιλων προβλημάτων που προκύπτουν. Από το πώς θα κάτσουν οι μαθητές και μαθήτριες, μέχρι και την επίλυση διαφωνιών που είναι λογικό να αναδυθούν λόγω των διαφορετικών χαρακτήρων. 

Κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω πως όλα τα παραπάνω δεν αφορούν αποκλειστικά την εκπαιδευτική διαδικασία. Αντίστοιχα πρέπει να είναι και τα γνωρίσματα ενός ηγέτη στην εκπαιδευτική διοίκηση. Μπορεί οι δρόμοι και οι στόχοι να είναι διαφορετικοί, όμως οι πορείες που ακολουθούν μέσα σε ένα σχολικό συγκρότημα είναι παράλληλες και αλληλοσυνδεόμενες για να υπάρξει ένα επιτυχές αποτέλεσμα. Καλλιεργήστε λοιπόν, όσο περισσότερο μπορείτε τα παραπάνω στοιχεία και εξασκείστε τον εαυτό σας, ώστε και εσείς να γίνετε καλύτεροι και τη ζωή σας να κάνετε ευκολότερη.


Άρθρο μου στον Ευβοϊκό Τύπο στις 22/03/2019


ΒΙΝΤΕΟ ΜΕ ΟΔΗΓΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Αρχειοθήκη ιστολογίου