Το σύνδρομο του τσιτάχ στην εκπαίδευση ή αλλιώς όταν το δυναμικό ξεκίνημα γίνεται εμπόδιο

  Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Χρόνος ανάγνωσης: 3 λεπτά

Με το παρακάτω άρθρο κατοχυρώνω επιστημονικά τον ορισμό "Σύνδρομο του τσιτάχ στην εκπαίδευση". 💡

Το σύνδρομο του τσιτάχ στην εκπαίδευση ή αλλιώς όταν το δυναμικό ξεκίνημα γίνεται εμπόδιο

Σας έχει τύχει ποτέ να έχετε ξεκινήσει δυναμικά και στη συνέχεια να κολλάτε και να παρουσιάζετε πτώση στην επιδόσή σας με ό,τι ασχολείστε; Αν ναι, σας έχω έναν ορισμό που σκέφτηκα σήμερα κατά τη διάρκεια του μαθήματος στην τάξη μου και θα ήθελα να τον κατοχυρώσω:

"Το σύνδρομο του τσιτάχ"

Τι είναι το σύνδρομο του τσιτάχ;

Ο όρος "σύνδρομο του τσιτάχ" μπορεί να χρησιμοποιθεί για να περιγράψει ένα σύνολο συμπτωμάτων που σχετίζονται με ένα πολύ δυνατό ξεκίνημα και την σταδιακή πτώση της επίδοσης των μαθητών-τριών στα μαθήματα ύστερα από ένα δυναμικό ξεκίνημα.

Οι αιτίες που μπορεί να προκαλέσουν τα παραπάνω συμπτώματα μπορεί να είναι πολλές και να ποικίλουν:

Αδυναμία συγκέντρωσης: Πολλές φορές είναι πραγματικά δύσκολο να εστιάσουμε και να είμαστε συγκεντρωμένοι στο έργο μας για μεγάλο χρονικό διάστημα, καθώς η υπερβολική κούραση και οι συνεχόμενες απαιτήσεις μπορεί να μας οδηγήσουν σε εξουθένωση. Επίσης, η αδυναμία συγκέντρωσης μπορεί να προέλθει και από άλλους παράγοντες εξωτερικούς που μπορεί να επηρεάσουν την επίδοση μαθητών και μαθητριών σε όλα τα επίπεδα.

Κακή οργάνωση: Η οργάνωση παίζει εξόχως σημαντικό ρόλο στην πορεία της εκπαιδευτικής επιτυχίας. Πολλές φορές ξεκινάμε δυνατά αλλά δίχως τη σωστή προετοιμασία και οργανωτικότητα δεν μπορούμε να έχουμε τα αποτελέσματα που θέλουμε αφού χανόμαστε μέσα στο πλήθος των πληροφοριών και συνεχώς αγωνιούμε και παλεύουμε να βάλουμε σε τάξη τις σκέψεις μας και τα πράγματά μας.

Αϋπνία: Μέσα στην εποχή της σύγχρονης τεχνολογίας, οι οθόνες επηρεάζουν όλο και περισσότερο την εγκεφαλική λειτουργία των παιδιών με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται να κοιμηθούν, αφού το τελευταίο πράγμα που βλέπουν είναι έντονες σκηνές και εναλλαγή χρωμάτων, η οποία επηρεάζει τη λειτουργία του εγκεφάλου πριν αυτός μπει σε κατάσταση ύπνου και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να βλέπουμε το πρωί μαθητές κουρασμένους που χασμουριούνται συνεχώς και αργούν να μπουν σε κανονικούς ρυθμούς. Φυσικά αυτό μπορεί να ισχύει και για τους ενήλικες...

Υπερβολική κόπωση: Τα συμπτώματα που περιγράψαμε στην προηγούμενη κατηγορία βέβαια μπορεί να οφείλονται και σε υπερβολική κόπωση. Τα μικρά παιδιά πλέον παύουν να είναι μικρά πολύ γρήγορα, λόγω του διαδικτύου, αλλά και λόγω των υπερβολικών δραστηριοτήτων. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να προκαλείται κόπωση τόσο στα ίδια όσο και στους γονείς τους και μέσα σε ένα τεράστιο πλήθος υποχρεώσεων να προσπαθούν να ισορροπήσουν ιεραρχώντας προτεραιότητες. Στο τέλος, προσπαθώντας να τα καταφέρουν, δεν πετυχαίνουν τους στόχους τους όπως πρέπει...

Το σύνδρομο του τσιτάχ μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ακαδημαϊκή επίδοση των μαθητών-τριών.

Θα σταχυολογήσω σύντομα τις σηματικότερες:

- Δυσκολία στην απομνημόνευση και κατανόηση της νέας ύλης.

- Αδυναμία ολοκλήρωσης των εργασιών τους στον χρόνο που τους αναλογεί.

- Λάθη τα οποία βασίζονται σε απροσεξία και βιασύνη.

- Αυξημένο άγχος και ψυχοσωματικά συμπτώματα, όπως πονοκέφαλοι, στομαχικές διαταραχές και κόπωση.

Πώς μπορώ να αντιμετωπίσουμε το σύνδρομο του τσιτάχ;

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να διαχειριστείτε το σύνδρομο του τσιτάχ:

Διαχειριστείτε σωστά τον χρόνο σας. Φτιάξτε ένα πρόγραμμα με το παιδί σας για να οργανώσετε τον χρόνο σας και να θέσετε ρεαλιστικούς στόχους. Κρεμάστε το στο ψυγείο και φροντίστε να τηρείται κατα 90%.

Χαλαρώστε! Όποτε βλέπετε πως η κόπωση κυριαρχεί, αφήστε τα παιδιά σας να ησυχάσουν λίγο. Ας μην πάνε μία μέρα στις δραστηριότητές τους, δεν πειράζει. Δείτε μαζί μια ταινία παίξτε ένα επιτραπέζιο, δώστε χρόνο στον εγκέφαλο να χαλαρώσει και να δημιουργήσει τις απαραίτητες συνάψεις που θα δεχτούν τις νέες γνώσεις. Στο πλαίσιο αυτό οφείλουν και οι εκπαιδευτικοί βέβαια να έχουν ένα ισορροπημένο καθηκοντολόγιο, ώστε να μην υπερφορτώνονται οι μαθητές-τριες με υπερβολικές εργασίες στο απόγευμα στο σπίτι.

Αφήστε τα παιδιά να κοιμηθούν. Δε χρειάζεται να μιλήσουμε για τα σωματικά και ψυχικά οφέλη του σωστού ύπνου. Ιδιαίτερα στα μικρά παιδιά είναι πιο απαραίτητος από ποτέ...

Ακολουθήστε, όσο γίνεται, μια υγιεινή διατροφή που θα δίνει ενέργεια και θα βοηθά στη συγκέντωση στα μαθήματα ακόμη περισσότερο.

Μιλήστε με άλλους γονείς, αλλά κυρίως με τους δασκάλους-ες του παιδιού σας ή τον-την ψυχολόγο του σχολείου για να λάβετε την απαραίτητη υποστήριξη.

Συνοψίζοντας, νομίζω πως το "σύνδρομο του τσιτάχ" είναι ένα σύμπτωμα συμπεριφοράς το οποίο θα εντοπίζουμε όλο και πιο συχνά, όσο περνάνε τα χρόνια, καθώς οι μαθητές-τριες δε γνωρίζουν πλέον πώς είναι να βαριούνται, λόγω του διαδικτύου και τον πολλών δραστηριότητων. Δεν ξέρουν πώς είναι να νιώθει κανείς να μην έχει τι να κάνει... Αυτό αυτόματα θα οδηγεί κάποια στιγμή σε υπερκόπωση και σε πτώση της επίδοσης και απόδοσής τους. Εμείς, σαν γονείς και σαν εκπαιδευτικοί, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να σταθούμε δίπλα τους και να τους συμβουλέψουμε κατάλληλα, ώστε να κατανοήσουν ότι η μαθησιακή διαδικασία αλλά και ζωή είναι ένας μαραθώνιος και όχι ένας δρόμος εκατό μέτρων. Μη βιάζεστε λοιπόν να δείτε γρήγορα αποδόσεις και μην τα δίνετε όλα από την αρχή. Κρατήστε δυνάμεις για το τέλος και όλα θα πάνε σίγουρα καλύτερα από το αναμενόμενο...

Το ταξίδι της ανατροφής των παιδιών είναι μια μοναδική εμπειρία

 Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Χρόνος ανάγνωσης: 3 λεπτά

Το ταξίδι της ανατροφής των παιδιών είναι μοναδική εμπειρία που συνοδεύεται από την ευθύνη της ανατροφής τους και της στιγμής που θα ανοίξουν τα φτερά τους. Η σωστή ανάπτυξη των παιδιών περιλαμβάνει τη σωματική, συναισθηματική, κοινωνική και γνωστική ανάπτυξη. Σε αυτό το άρθρο, θα διερευνήσουμε τις βασικές πτυχές της σωστής ανάπτυξης των παιδιών και της παροχής όσων θα τους προσφέρουν μια υγιή και ικανοποιητική ζωή.

Η σωστή διατροφή είναι θεμελιώδης για την καλή σωματική ανάπτυξη του παιδιού. Μια ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, βιταμίνες και μέταλλα είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξή τους. Οι γονείς πρέπει να προσπαθούν να προσφέρουν μια ποικιλία τροφών, συμπεριλαμβανομένων των φρούτων, των λαχανικών, των δημητριακών ολικής αλέσεως, των ψαριών και των πρωτεϊνών. Επιπλέον, η τακτική άσκηση παίζει ζωτικό ρόλο στην οικοδόμηση γερών μυών και οστών, στη βελτίωση της καρδιαγγειακής υγείας και στη διατήρηση ενός υγιούς βάρους. Οι υπαίθριες δραστηριότητες, τα αθλήματα και το ενεργό παιχνίδι είναι εξαιρετικοί τρόποι για την προώθηση της σωματικής ευεξίας.

    Η συναισθηματική ανάπτυξη είναι εξίσου σημαντική με τη σωματική ανάπτυξη. Η δημιουργία ενός περιβάλλοντος φροντίδας και υποστήριξης είναι ζωτικής σημασίας για τη συναισθηματική ευημερία ενός παιδιού. Ενθαρρύνετε την ανοιχτή επικοινωνία, εκφράστε αγάπη και στοργή και να είστε προσεκτικοί με το τι νιώθουν. Όφειλουμε να διδάξουμε στα παιδιά μας πώς να αναγνωρίζουν και να διαχειρίζονται τα συναισθήματα τους. Το γεγονός αυτό ενισχύει τη συναισθηματική νοημοσύνη, η οποία είναι βασικό συστατικό της σωστής αναάπτυξης και κοινωνικοποίησης ενός ατόμου.

    Η τόνωση του μυαλού ενός παιδιού από μικρή ηλικία είναι απαραίτητη για τη γνωστική ανάπτυξη. Όσο πιο πολλά πράγματα μαθαίνει τόσο ενισχύονται οι νευρώνες στον εγκέφαλό του. Η ανάγνωση βιβλίων, η ενασχόληση με εκπαιδευτικές δραστηριότητες και η παροχή ευκαιριών για δημιουργική έκφραση, όπως το σχέδιο και το ευφάνταστο παιχνίδι, συμβάλλουν στην πνευματική ανάπτυξη. Κατάλληλα για την ηλικία εκπαιδευτικά παιχνίδια μπορούν επίσης να ενισχύσουν τις δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων και την κριτική σκέψη.

    Τα παιδιά μαθαίνουν πολύτιμες κοινωνικές δεξιότητες μέσω της αλληλεπίδρασης με τους συνομηλίκους τους και τους ενήλικες. Ενθαρρύνετε τις θετικές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, διδάξτε τους την ενσυναίσθηση και αναδείξτε την καλή συμπεριφορά. Η οικοδόμηση υγιών σχέσεων βοηθά τα παιδιά να αναπτύξουν δεξιότητες επικοινωνίας, επίλυσης συγκρούσεων και συνεργασίας, οι οποίες είναι παραπάνω από απαραίτητες για την κοινωνική τους ανάπτυξη.

    Η καθιέρωση ξεκάθαρων ορίων, τα οποία πρέπει να τηρούνται με συνέπεια,  είναι ζωτικής σημασίας για την αίσθηση ασφάλειας του παιδιού. Οι κανόνες πρέπει να ακολουθούν μια σταθερή δομή και να βοηθούν τα παιδιά να κατανοήσουν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Η ορθή τήρηση των ορίων και η εφαρμογή των συνεπειών είναι καθοριστικής σημασίας, καθώς βοηθά τα παιδιά να μάθουν για την ευθύνη και τις συνέπειες στις πράξεις τους. Με αυτόν τον τρόπο τούς διδάσκουμε για την καλοσύνη, τον σεβασμό και την έννοια της ευθύνης, που τόσο πάσχει στη χώρα μας. 

    Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, η ενίσχυση της ανεξαρτησίας γίνεται ζωτικής σημασίας. Δώστε τους κατάλληλες ευθύνες για την ηλικία τους και ευκαιρίες για τη λήψη αποφάσεων. Αυτό βοηθά στην οικοδόμηση αυτοπεποίθησης, αυτοεκτίμησης και στην καλλιέργεια της αίσθησης αυτονομίας.

    Στον ψηφιακά συνδεδεμένο κόσμο μας, είναι σημαντικό να διαθέτουμε ποιοτικό χρόνο για προσωπικές αλληλεπιδράσεις. Περιορίστε τον χρόνο στις οθόνες και ενθαρρύνετε δραστηριότητες που προωθούν την αφοσίωση στον πραγματικό κόσμο, όπως οι κούνιες ή άλλου είδους δρατηριότητες για μεγάλα παιδιά. Οι οικογενειακές εξόδοι, οι στιγμές παιχνιδιών και ταινιών και τα κοινά γεύματα προσφέρουν ευκαιρίες για δέσιμο και δημιουργία αναμνήσεων που χαράσσονται για πάντα στο μυαλό.

Κλείνοντας, να σημειώσουμε πως η ενθάρρυνση της σωστής ανάπτυξης των παιδιών απαιτεί μια ολιστική προσέγγιση που αντιμετωπίζει τις σωματικές, συναισθηματικές, κοινωνικές και γνωστικές τους ανάγκες. Ως γονείς και εκπαιδευτικοί, η δημιουργία ενός περιβάλλοντος σωστής ανατροφής, η ενστάλαξη ηθικών αξιών και η παροχή ευκαιριών για μάθηση και εξερεύνηση, θέτουν τα θεμέλια για να εξελιχθούν τα παιδιά σε καλά προσαρμοσμένα και με αυτοπεποίθηση ενεργά άτομα. Μέσω της αγάπης, της υποστήριξης και της καθοδήγησης, μπορούμε να διαμορφώσουμε τη μελλοντική γενιά για έναν πιο φωτεινό και αισιόδοξο κόσμο.

Μυστικά για μια πετυχημένη διδασκαλία μαθηματικών

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Χρόνος ανάγνωσης: 2 λεπτό και 50 δευτερόλεπτα 

Τα μαθηματικά συχνά γίνονται αντιληπτά ως ένα απαιτητικό μάθημα, που προκαλεί φόβο και άγχος σε πολλούς μαθητές-τριες. Ωστόσο, όταν διδάσκονται σωστά, τα μαθηματικά μπορούν να είναι πηγή χαράς, περιέργειας και πνευματικής ικανοποίησης. Σε αυτό το άρθρο, θα εξετάσουμε βασικές αρχές για τη σωστή διδασκαλία των μαθηματικών, με στόχο την προώθηση μιας θετικής μαθησιακής εμπειρίας.

Η γνώση των μαθηματικών εννοιών βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε μια γερή βάση. Οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι τα παιδιά έχουν σαφή κατανόηση των βασικών αριθμητικών αρχών και αριθμητικών πράξεων, πριν προχωρήσουμε σε πιο προχωρημένα θέματα. Ένα ισχυρό θεμέλιο χρησιμεύει ως η σκαλωσιά πάνω στην οποία μπορούμε να κατασκευάσουμε μαθηματικές ιδέες υψηλότερου επιπέδου.

Μια θετική και ενθαρρυντική ατμόσφαιρα είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική διδασκαλία των μαθηματικών. Καλλιεργούμε μια νοοτροπία συνεχόμενης προσπάθειας, τονίζοντας ότι η ευφυΐα και οι μαθηματικές ικανότητες μπορούν να αναπτυχθούν μέσω αφοσίωσης και προσπάθειας. Ενθαρρύνουμε τους εμπλεκόμενους μαθητές-τριες να βλέπουν τα λάθη ως ευκαιρίες για μάθηση και ανάπτυξη παρά ως αποτυχίες. Γιορτάζουμε τις επιτυχίες τους, όσο μικρές κι αν είναι, για να δώσουμε επιπλέον ώθηση στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Ένας τρόπος για να κάνουμε τα μαθηματικά πιο ελκυστικά είναι να τα συνδέσουμε με τον πραγματικό κόσμο. Η επίδειξη του τρόπου με τον οποίο χρησιμοποιούνται οι μαθηματικές έννοιες στην καθημερινή ζωή ή σε διάφορους τομείς μπορεί να βοηθήσει τους μαθητές να συνδέσουν αφηρημένες ιδέες με πρακτικά σενάρια. Είτε πρόκειται για τον υπολογισμό ποσοστών στα οικονομικά είτε για την κατανόηση της γεωμετρίας στην αρχιτεκτονική, η συνάφεια με τον πραγματικό κόσμο κάνει τα μαθηματικά πιο ουσιαστικά και ενδιαφέροντα.

Σπάμε τα στεγανά με τις παραδοσιακές μεθόδους διδασκαλίας, ενσωματώνοντας διαδραστικές και πρακτικές δραστηριότητες. Χρησιμοποιούμε χειρισμούς, οπτικά βοηθήματα και τεχνολογικά τρικ για να κάνουμε τις αφηρημένες έννοιες πιο απτές. Τα διαδραστικά μαθήματα όχι μόνο καλύπτουν διαφορετικά στυλ μάθησης, αλλά προωθούν επίσης μια βαθύτερη κατανόηση των μαθηματικών αρχών.

Τα μαθηματικά δεν αφορούν μόνο την απομνημόνευση τύπων. Βοηθούν στην ανάπτυξη δεξιοτήτων κριτικής σκέψης. Μπορούμε να θέσουμε προβλήματα που απαιτούν από τους μαθητές-τριες να αναλύσουν, να συλλογιστούν και να αναπτύξουν στρατηγική. Τους ενθαρρύνουμε να εξερευνήσουν πολλαπλά μονοπάτια λύσης, ενισχύοντας τη δημιουργικότητα και την προσαρμοστικότητά τους. Αυτό δεν απαιτεί και η ίδια η ζωή άλλωστε; Τονίζουμε τη σημασία της κατανόησης του «γιατί» πίσω από τις μαθηματικές διαδικασίες και όχι απλώς του «πώς».

Απαραίτητη είναι και η διαφοροποιημένη διδασκαλία. Οι εκπαιδευτικοί της παράλληλης στήριξης και του τμήματος ένταξης μπορούν να συμβάλλουν καθοριστικά προς αυτήν την κατεύθυνση. Προσαρμόζουμε τις μεθόδους διδασκαλίας μας, ώστε να ανταποκρίνονται σε διάφορα στυλ και ρυθμούς μάθησης. Προσφέρουμε πρόσθετη υποστήριξη σε μαθητές που τη χρειάζονται, παρέχοντας παράλληλα ευκαιρίες σε όσους κατανοούν έννοιες γρήγορα να εμβαθύνουν σε πιο προηγμένο υλικό ή τη συμμετοχή σε μαθηματικούς διαγωνισμούς.

Τέλος, οφείλουμε να επισημάνουμε πως η αξιολόγηση θα πρέπει να θεωρείται ως ένα εργαλείο μάθησης. Χρησιμοποιούμε τεχνικές διαμορφωτικής αξιολόγησης για να μετρήσουμε την πρόοδο των μαθητών-τριών, να εντοπίσουμε εσφαλμένες αντιλήψεις και να διαφοροποιήσουμε ανάλογα τις στρατηγικές διδασκαλίας. Παρέχουμε εποικοδομητική ανατροφοδότηση που καθοδηγεί τους μαθητές-τριες προς τη βελτίωση και ενισχύει τις θετικές μαθησιακές συμπεριφορές.

Συμπερασματικά, η σωστή διδασκαλία των μαθηματικών περιλαμβάνει περισσότερα από μια απλή παράδοση περιεχομένου. Έχει να κάνει με την έμπνευση αγάπης για το μάθημα και την καλλιέργεια μιας βαθιάς κατανόησης των αρχών του. Χτίζοντας μια ισχυρή βάση, δημιουργούμε ένα θετικό περιβάλλον μάθησης και βοηθάμε τα παιδιά να αγαπήσουν περισσότερο το μάθημα.

Μία επιτυχημένη διδασκαλία απαιτεί πείσμα, προετοιμασία και πολλές φορές προσωπική θυσία!

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Χρόνος ανάγνωσης: 1 λεπτό και 50 δευτερόλεπτα 

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στον Ευβοϊκό τύπο στις 15/9/2023

Πολλές φορές στη ζωή μας συναντάμε ανθρώπους οι οποίοι με μεγάλη ευκολία ασκούν κριτική στο επάγγελμα του εκπαιδευτικού, χωρίς όμως να γνωρίζουν οι ίδιοι και οι ίδιες τι ακριβώς συμβαίνει.

Ειδικότερα στις μικρότερες ηλικίες που λείπει από τα παιδιά ένα σημαντικό κομμάτι της ωριμότητάς τους, οι συνιστώσες και οι απαιτήσεις για μία επιτυχημένη διδασκαλία αυξάνονται κατακόρυφα.

Όταν τα πράγματα δυσκολεύουν και ο έλεγχος πάει να χαθεί, ο εκπαιδευτικός-Δάσκαλος με δέλτα κεφαλαίο, είναι αναγκασμένος να επιμείνει στην πορεία του, να εξηγήσει πολλαπλές φορές και να λάβει όλα εκείνα τα απαραίτητα μέτρα που θα τον βοηθήσουν να μεταλαμπαδεύσει τις γνώσεις του στα παιδιά. Ακόμα και όταν πάει να ελαττωθεί η υπομονή, με μεράκι και σκληρή δουλειά το καράβι τις περισσότερες φορές στρίβει προς τη σωστή κατεύθυνση. Μπροστά στις δυσκολίες το μυαλό των δασκάλων παίρνει χιλιάδες στροφές κάθε λεπτό, ώστε να μπορέσει να ανταπεξέλθει στις απρόσμενες συνθήκες που προκύπτουν στην τάξη. Εφόσον ο-η εκπαιδευτικός δεν πεισμώσει και εγκαταλείψει την προσπάθεια, τότε νομοτελειακά μπαίνουμε σε μία αποτυχημένη τροχιά. Ευτυχώς αυτό αποτελεί την εξαίρεση στα σχολεία μας και όχι τον κανόνα.

Την ίδια στιγμή είτε μιλάμε για μικρές τάξεις ηλικιακά είτε μιλάμε για μεγάλες τάξεις απαιτείται χρόνος και προετοιμασία στο σπίτι που δεν συνυπολογίζεται από όσους και από όσες δεν ανήκουν στον χώρο της εκπαίδευσης. Απαιτείται χρόνος για το διόρθωμα που μπορεί άλλες φορές να είναι μικρότερος και άλλες φορές να ξεπερνάει και τις δύο ώρες. Απαιτείται σωστός προγραμματισμός της ύλης, ώστε να διδαχτούν και να επιτευχθούν όλοι οι εκπαιδευτικοί στόχοι που προβλέπονται από το αναλυτικό πρόγραμμα. Η προετοιμασία, που με τα χρόνια η αλήθεια είναι γίνεται κάπως ευκολότερη, δεν παύει να απαιτεί πολύ προσωπικό χρόνο. Μπορεί να χτίζουμε το υλικό που θα χρησιμοποιούμε κατά καιρούς, όμως οφείλουμε και να το αναδιαμορφώνουμε ανάλογα με τα ποιοτικά μαθητικά χαρακτηριστικά της κάθε χρονιάς και ανάλογα με τις επιμέρους καταστάσεις που προκύπτουν, όπως για παράδειγμα η τηλεκπαίδευση. Χωρίς προετοιμασία, θα χρειαζόμασταν τη διπλάσια προσπάθεια για να πετύχουμε τα ίδια αποτελέσματα στη διδασκαλία μας.

Τέλος, οφείλουμε να θυμόμαστε πως οι εκπαιδευτικοί είναι άνθρωποι. Έχουν οικογένειες, έχουν πολλές φορές προσωπικές υποθέσεις και ζητήματα που μπορεί να τους απασχολούν και οφείλουν, όπως το κάνουν, να τα αφήνουν όλα αυτά εκτός και να δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους μέσα στην τάξη για όση ώρα χρειαστεί. Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε μικρά παιδιά. Ο χρόνος που χάνεται χωρίς να μπορούμε να ασχοληθούμε πάντα μαζί τους πόσο αξίζει άραγε; Δεν υπάρχει τιμή και δεν μπορεί να κοστολογηθεί ακριβώς ο προσωπικός χρόνος και οι προσωπικές θυσίες που αφιερώνει και που κάνει ένας εκπαιδευτικός τόσο κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας όσο και κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας.

Την επόμενη φορά λοιπόν που θα σας μιλήσει κάποιος υποτιμητικά για το επάγγελμα το εκπαιδευτικού, μπορείτε να του αναφέρετε επιγραμματικά κάποια από τα παραπάνω επιχειρήματα και να του δώσετε χρόνο να σκεφτεί και να αναθεωρήσει τις απόψεις του. Σε αντίθετη περίπτωση, μπορείτε να τον προσκαλέσετε να πάρει τη θέση σας για λίγο, σε ένα υποθετικό πάντα σενάριο, και μέσα από την ενσυναίσθηση να προσπαθήσει να κατανοήσει τα όσα προαναφέραμε.

Πώς μπορούμε να διαχειριστούμε τις μαθησιακές δυσκολίες με αποτελεσματικό τρόπο

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στον Ευβοϊκό τύπο στις 14/1/2023

Οι μαθητές-τριες με μαθησιακές δυσκολίες αντιμετωπίζουν μοναδικές προκλήσεις όσον αφορά την εκπαίδευση. Μια μαθησιακή δυσκολία μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα ενός μαθητή να επεξεργάζεται, να θυμάται και να χρησιμοποιεί αποτελεσματικά τις πληροφορίες. Αυτές οι δυσκολίες μπορούν επίσης να δημιουργήσουν ζητήματα στο διάβασμα, στη γραφή, στις πράξεις, αλλά και στην επαφή με τους συμμαθητές και τις συμαθήτριές τους. Σύμφωνα με έρευνες, περίπου ένας στους πέντε μαθητές παρουσιάζει μαθησιακές δυσκολίες.

Οι μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να εκδηλωθούν με διαφορετικούς τρόπους και ποικίλλουν σε βαρύτητα. Μερικοί μαθητές-τριες με μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να δυσκολεύονται με τις λεπτές κινητικές δεξιότητες, ενώ άλλοι μπορεί να έχουν δυσκολίες με την οργάνωση ή την επεξεργασία πληροφοριών. Πολλά από αυτά τα παιδιά επίσης έχουν ενισχυμένες άλλες δεξιότητες, όπως δημιουργικότητα, ικανότητα επίλυσης προβλημάτων και ισχυρές οπτικές δεξιότητες.

Είναι σημαντικό για τους εκπαιδευτικούς να εντοπίζουν τους μαθητές-τριες με μαθησιακές δυσκολίες όσο το δυνατόν νωρίτερα, ώστε να μπορούν να εφαρμοστούν οι κατάλληλες παρεμβάσεις. Εδώ φυσικά κρίνεται απαραίτητη και η συνεργασία των γονέων. Η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να κάνει σημαντική διαφορά στην ακαδημαϊκή επιτυχία ενός μαθητή και μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη συναισθηματικών και κοινωνικών προβλημάτων που ίσως προκύψουν από την απογοήτευση και την αίσθηση της αποτυχίας.

Τα εξατομικευμένα εκπαιδευτικά σχέδια (διαφοροποιημένη διδασκαλία) δημιουργούνται για μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες, ώστε να τους παρέχουν την υποστήριξη που χρειάζονται για να επιτύχουν τους στόχους τους. Είναι προσαρμοσμένα για να ανταποκρίνονται στις μοναδικές ανάγκες κάθε μαθητή και αξιοποιούν στρατηγικές, όπως επιπλέον χρόνο σε εργασίες ή τεστ, χρήση βοηθητικής τεχνολογίας και ατομική ή  ομαδική διδασκαλία.

Οι δάσκαλοι-ες μπορούν επίσης να παρέχουν υποστήριξη χρησιμοποιώντας μια ποικιλία μεθόδων διδασκαλίας για να βοηθήσουν τους μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες να μάθουν. Για παράδειγμα, οπτικά βοηθήματα όπως διαγράμματα, βίντεο και εικόνες μπορούν να είναι αποτελεσματικά βοηθώντας τους μαθητές να κατανοήσουν έννοιες. Μπορούμε επίσης να χρησιμοποιήσουμε την επανάληψη, τις πρακτικές δραστηριότητες και την ομαδική εργασία για να προσελκύσουμε μαθητές με διαφορετικά στυλ μάθησης.

Οι γονείς επιφορτίζονται με κρίσιμο ρόλο στην υποστήριξη των παιδιών τους με μαθησιακές δυσκολίες. Είναι αναγκαίο να συνεργαστούν με τους δασκάλους για να δημιουργήσουν και να εφαρμόσουν στρατηγικές που θα βοηθήσουν το παιδί τους να πετύχει. Μπορούν επίσης να υποστηρίξουν τις ανάγκες του παιδιού τους και να συνεργαστούν με το σχολείο για να διασφαλίσουν ότι το παιδί τους λαμβάνει την κατάλληλη υποστήριξη.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι μαθητές-τριες με μαθησιακές δυσκολίες μπορούν να επιτύχουν ακαδημαϊκά και στη ζωή. Πολλά επιτυχημένα άτομα, συμπεριλαμβανομένων επιχειρηματιών, αθλητών και καλλιτεχνών, έχουν και είχαν μαθησιακές δυσκολίες. Με τη σωστή υποστήριξη, οι μαθησιακές δυσκολίες μπορούν να ξεπεραστούν! 

Συμπερασματικά, οι μαθητές-τριες με μαθησιακές δυσκολίες αντιμετωπίζουν μοναδικές προκλήσεις, αλλά με έγκαιρη παρέμβαση, εξατομικευμένη υποστήριξη και ποικίλες μεθόδους διδασκαλίας, μπορούν να επιτύχουν εκεί που παλαιότερα θα το θεωρούσαμε αδύνατο. Οι δάσκαλοι, οι γονείς και όλοι όσοι έρχονται σε επαφή με τα παιδιά, διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην παροχή της υποστήριξης και των διευκολύνσεων που χρειάζονται οι μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες για να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους.

Στο χέρι μας είναι να τα καταφέρουμε και θα τα καταφέρουμε...

Πού στοχεύει η εκπαιδευτική πολιτική της Ελλάδας

 Του γρήγορου η μάνα δεν έκλαψε ποτέ, αλλά και δε γέλασε ποτέ.

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

*Για καλύτερη θέαση από κινητό, παρακαλώ να γυρίσετε την οθόνη οριζόντια...

Η εκπαιδευτική πολιτική της Ελλάδας στοχεύει στο να διασφαλίσει ότι κάθε μαθητής έχει πρόσβαση σε εκπαίδευση υψηλής ποιότητας και ότι είναι εξοπλισμένος με τις γνώσεις και τις δεξιότητες που χρειάζονται για να πετύχει στη μελλοντική του σταδιοδρομία. Η ελληνική κυβέρνηση δίνει μεγάλη σημασία στην εκπαίδευση και η χώρα έχει κάνει σημαντικές επενδύσεις σε αυτόν τον τομέα όλα αυτά τα χρόνια.

Μία από τις βασικές προτεραιότητες της εκπαιδευτικής πολιτικής της Ελλάδας είναι να διασφαλίσει ότι κάθε παιδί έχει πρόσβαση στη δωρεάν, υποχρεωτική εκπαίδευση. Τα παιδιά στην Ελλάδα υποχρεούνται να φοιτούν στο σχολείο από την ηλικία των έξι έως τα δεκαπέντε ετών, με την εκπαίδευση να παρέχεται σε επίπεδο πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Αυτό διασφαλίζει ότι κάθε παιδί έχει την ευκαιρία να αναπτύξει τις απαραίτητες δεξιότητες και γνώσεις για να πετύχει στη μελλοντική του σταδιοδρομία.

Εκτός από την παροχή δωρεάν εκπαίδευσης, η Ελλάδα έχει κάνει και σημαντικές επενδύσεις στο εκπαιδευτικό σύστημα. Αυτό περιλαμβάνει τη βελτίωση των υποδομών, όπως η κατασκευή νέων σχολείων και η ανακαίνιση υφιστάμενων, καθώς και η επένδυση σε νέα τεχνολογία και εκπαιδευτικούς πόρους.

Μια άλλη σημαντική πτυχή της εκπαιδευτικής πολιτικής της Ελλάδας είναι η προώθηση της ένταξης και των ίσων ευκαιριών. Αυτό σημαίνει ότι το εκπαιδευτικό σύστημα έχει σχεδιαστεί για να διασφαλίζει ότι όλοι οι μαθητές, ανεξάρτητα από το υπόβαθρο ή τις περιστάσεις τους, έχουν πρόσβαση στις ίδιες ευκαιρίες και πόρους. Αυτό περιλαμβάνει την παροχή υποστήριξης για μαθητές με αναπηρίες, καθώς και τη διασφάλιση ότι οι μαθητές από μειονεκτικά περιβάλλοντα έχουν πρόσβαση σε εκπαιδευτικούς πόρους και υποστήριξη.

Η εκπαιδευτική πολιτική της Ελλάδας δίνει επίσης μεγάλη σημασία στην ποιότητα της εκπαίδευσης. Η χώρα έχει θεσπίσει αυστηρά πρότυπα για την εκπαίδευση και έχει εφαρμόσει μια σειρά μέτρων για να διασφαλίσει ότι αυτά τα πρότυπα πληρούνται. Αυτό περιλαμβάνει επένδυση στην κατάρτιση και ανάπτυξη εκπαιδευτικών, καθώς και την εφαρμογή τυποποιημένων τεστ και αξιολογήσεων για την παρακολούθηση της προόδου των μαθητών και τη διασφάλιση ότι πληρούν τα απαραίτητα πρότυπα.

Συνολικά, η εκπαιδευτική πολιτική της Ελλάδας έχει σχεδιαστεί για να παρέχει σε κάθε μαθητή την ευκαιρία να λάβει εκπαίδευση υψηλής ποιότητας, ανεξάρτητα από το υπόβαθρο ή τις περιστάσεις του. Επενδύοντας στην εκπαίδευση και προωθώντας την ένταξη και τις ίσες ευκαιρίες, η Ελλάδα εργάζεται για να διασφαλίσει ότι κάθε μαθητής έχει τις δεξιότητες και τις γνώσεις που χρειάζονται για να πετύχει στη μελλοντική του σταδιοδρομία και να συνεισφέρει θετικά στην κοινωνία.

Τα σχολεία ανοίγουν ξανά. Τα παιδιά είναι έτοιμα, οι γονείς;

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στον Ευβοϊκό τύπο στις 30/09/2022

*Για καλύτερη θέαση από κινητό, παρακαλώ να γυρίσετε την οθόνη οριζόντια...

Τα σχολεία ανοίγουν ξανά. Τα παιδιά είναι έτοιμα, οι γονείς;

Μία νέα σχολική χρονιά ξεκίνησε. Μικροί και μεγάλοι περιμένουν με ανυπομονησία τα όσα θα διαδραματιστούν αυτό το σχολικό έτος. Όπως είναι λογικό, οι μικρότεροι μαθητές, έχουν άγχος για το νέο περιβάλλον στο οποίο θα βρεθούν. Οι μεγαλύτεροι σκέφτονται τις αυξημένες απαιτήσεις που υπάρχουν καθώς μεγαλώνει κανείς.

Τα παιδιά όμως προσαρμόζονται σε όλες τις καταστάσεις γρήγορα και εύκολα σε αντίθεση με τους ενήλικες που όσο μεγαλώνουν αλλοιώνεται η ιδιότητα της προσαρμογής. Καθώς τα χρόνια περνούν, είναι λογικό ο άνθρωπος να μην επιθυμεί πολλές αλλαγές και να θέλει σιγουριά και ασφάλεια. Σε έναν χώρο, όπως είναι το σχολείο, όπου υπάρχουν καθημερινά δεκάδες μεταβλητές, αυτό είναι λογικό να προκαλεί άγχος στους γονείς σε βαθμό μεγαλύτερο και από αυτό που έχουν οι μαθητές και οι μαθήτριες.

Καθοριστικό ρόλο στο σημείο αυτό πρέπει να παίξουν οι εκπαιδευτικοί οι οποίοι μέσα από τη σωστή διαχείριση και ενημέρωση των γονέων, θα τους βοηθήσουν να κατανοήσουν κάποια πράγματα και να περιορίσουν τις ανησυχίες τους. Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει ο δάσκαλος της τάξης να είναι ανοιχτός σε σκέψεις και ιδέες χωρίς παρωπίδες, αλλά ταυτόχρονα να οριοθετεί και τη γραμμή εκείνη που δεν επιτρέπει παρεμβάσεις στη δουλειά του και στο παιδαγωγικό του έργο.

Κάποιες συμβουλές λοιπόν που θα μπορούσαμε να παραθέσουμε στο σημερινό άρθρο και είναι ικανές να περιορίσουν το άγχος των γονέων είναι οι εξής:

Αφήστε τα παιδιά να ωριμάσουν και μην τα πιέζετε υπερβολικά. Κάθε πράγμα στον καιρό του. Βοηθήστε τα να προσαρμοστούν σε όλες τις καταστάσεις. Είτε αυτές απαιτούν περισσότερη δουλειά είτε περισσότερη χαλαρότητα. Όσο πιο μικροί αποκτήσουμε την παραπάνω δεξιότητα, τόσο μεγαλώνοντας θα αντιμετωπίσουμε λιγότερα προβλήματα.

Μην είστε όμως και υπερβολικά χαλαροί, γιατί τότε θα το εκμεταλλευτούν και τα αποτελέσματα στο τέλος θα σας προκαλέσουν μεγαλύτερο άγχος. Κρατήστε το μέτρο σε όλα τα πράγματα στη ζωή σας, όπως έλεγαν και οι αρχαίοι Έλληνες.

Κάθε αρνητική κατάσταση που προκύπτει στην τάξη, στο διάλειμμα ή κατά τη διάρκεια της φυσικής αγωγής, δεν είναι ενδοσχολική βία. Ενδοσχολική βία σημαίνει να μη θέλει ο μαθητής να έρθει στο σχολείο γιατί καθημερινά δέχεται λεκτικά και σωματικά χτυπήματα. Αυτό δεν είναι εύκολο στο δημοτικό να συμβεί, καθώς οι μαθητές και μαθήτριες είναι πιο αγνοί, ενώ συνήθως υπάρχει και υπεύθυνος εκπαιδευτικός στην τάξη που περνάει ώρες εκεί και διαπιστώνει καταστάσεις.

Μην αγχώνεστε για τις συζητήσεις στα παιχνίδια και τις διαφωνίες που μπορεί να υπάρξουν στο σχολείο. Το σχολείο είναι μία μικρογραφία της κοινωνίας. Είναι λογικό λοιπόν να αφήσουμε τους μαθητές και τις μαθήτριες να διαφωνήσουν, να διαχειριστούν καταστάσεις μόνοι τους με τη σωστή καθοδήγηση των εκπαιδευτικών.

Αφήστε τις έριδες που μπορεί να έχετε, για οποιαδήποτε λόγο, με άλλους γονείς του τμήματος έξω από το σχολικό περιβάλλον. Το μόνο που μπορεί να καταφέρετε είναι να προκαλέσετε μεγαλύτερα προβλήματα στο ίδιο σας το παιδί και να κάνετε δυσκολότερο το έργο του εκπαιδευτικού.

Βάλτε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα και κρατήστε το σταθερό. Με αυτό τον τρόπο θα αποφύγετε τις απρόσμενες καταστάσεις και τις διαφωνίες που προκαλούν εντάσεις.

Απολαύστε τις στιγμές χαλάρωσης, όταν σας δίνονται, και αφιερώστε χρόνο στα παιδιά σας.

Κόψτε κάθε γκρίνια από την αρχή. Κάντε ξεκάθαρα ποια είναι τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των μεγάλων και των μικρών. Μην μπαίνετε σε συζητήσεις χωρίς νόημα καθώς θα γεμίσετε με άγχος.

Να τηρείτε με σαφήνεια τα όρια στην οικογένεια. Είναι καλό και ασφαλές για τα παιδιά να γνωρίζουν ποιος είναι ο μεγάλος και ποιος ο μικρός στο σπίτι.

Όταν συμβαίνουν αρνητικές καταστάσεις που οφείλονται στα παιδιά σας, εξηγήστε τους πως υπάρχουν ανάλογες συνέπειες. Για παράδειγμα, αν σπάσουν ένα βάζο από τα νεύρα τους, θα πρέπει να το πληρώσουν από το χαρτζιλίκι τους.

Αφιερώστε χρόνο στον εαυτό σας. Τα παιδιά σας είναι τα πάντα. Μην ξεχνάτε όμως ότι και εσείς είστε άνθρωποι και χρειάζεστε τον προσωπικό σας χρόνο. Αυτό δεν πρέπει να σας προκαλεί τύψεις. Είναι φυσιολογικό και αναζωογονητικό.

Θα μπορούσαμε να γράφουμε ιδέες και συμβουλές για ώρες, αλλά σταχυολογήσαμε τα σημαντικότερα σημεία που πηγάζουν από τα χρόνια εμπειρίας μας στην εκπαίδευση. Το άρθρο αυτό πρέπει να διαβάζεται ξανά και ξανά στην έναρξη κάθε σχολικής χρονιάς. Δυστυχώς με τα χρόνια διαπιστώνουμε ότι οι μαθητές και οι μαθήτριες έχουν μάθει και χειραγωγούν με πολλούς και διάφορους τρόπους τους γονείς τους και αυτό αργά ή γρήγορα φτάνει στη σχολική μονάδα. Προσπαθήστε να καταλάβετε πότε υπάρχει στην πραγματικότητα πρόβλημα και πότε όχι και μην αφήσετε αρνητικές συμπεριφορές να επαναλαμβάνονται. Από τα χρόνια της απόλυτης τάξης και πειθαρχίας, περάσαμε στα χρόνια της ασυδοσίας, κάτι που μπορεί κανείς να το συναντήσει ευρύτερα στην κοινωνία μας, από την τήρηση του κώδικα οδικής κυκλοφορίας έως και την τήρηση των πιο απλών νομοθετημάτων. Το βασικό θεμέλιο στο χτίσιμο του χαρακτήρα των μαθητών και των μαθητριών πέρα από τη γονιδιακή τους δεξαμενή, είναι το οικογενειακό περιβάλλον και μετέπειτα το σχολικό. Οτιδήποτε και να κάνει ο δάσκαλος ή η δασκάλα, αν ο γονέας δεν κατανοήσει σε βάθος τα όσα γράφτηκαν παραπάνω, τότε τα πράγματα θα είναι πιο περίπλοκα για όλους…

Καλή σχολική χρονιά λοιπόν με υγεία, πανδαισία σκέψεων και χωρίς άγχος.

Μαμά, δε θέλω να πάω σχολείο

Μαμά, δε θέλω να πάω σχολείο

*Για καλύτερη θέαση από κινητό, παρακαλώ να γυρίσετε την οθόνη οριζόντια...

Άρθρο μου στον Ευβοϊκό Τύπο στις   11/3/2021

Τα τελευταία χρόνια, είναι αλήθεια ότι έχουμε δεχθεί όλοι και όλες τεράστια πίεση με την κατάσταση που βιώνουμε. Σαν αποτέλεσμα έχουμε γίνει περισσότερο ελαστικοί στην τήρηση των ορίων, περισσότερο ευαίσθητοι σε πολλά ζητήματα που αφορούν τα παιδιά μας.

Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό, αρκεί να μη γίνεται σε υπερβολικό βαθμό. Μετά το τέλος του εκπαιδευτικού μοντέλου της απόλυτης πειθαρχίας, το οποίο όλοι ομολογούν πλέον πως παιδαγωγικά είχε μειωμένη αξία, περάσαμε στο δημοκρατικό μοντέλο το οποίο φυσικά και έχει πολλά πλεονεκτήματα έναντι του πρώτου. Χρειάζεται όμως σωστή διαχείριση για να είναι επιτυχημένο.

Το σχολείο, ως θεσμός, οφείλει να προετοιμάσει τα παιδιά για την ένταξή τους στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Όταν με το καλό οι μικροί μαθητές και μαθήτριες ενηλικιωθούν και γίνουν πολίτες, θα συναντήσουν στη ζωή τους πολλούς και διαφορετικούς χαρακτήρες. Με άλλους θα ταιριάξουν καλύτερα και με άλλους όχι. Στις περισσότερες των περιπτώσεων όμως είναι αδύνατο να επιλέξουν μόνο έναν κύκλο ανθρώπων από τον οποίο θα περιστοιχίζονται με άτομα τα οποία αυτοί επιθυμούν. Είναι αναγκαίο να μάθουμε στα παιδιά μας να προσαρμόζονται σε όλες τις καταστάσεις, καθώς αυτή είναι μία δεξιότητα που θα τους δώσει ένα μεγάλο πλεονέκτημα στη ζωή τους αργότερα. Να ξεκαθαρίσω εδώ πως δε μιλάω για ακραίες περιπτώσεις.

Από την άλλη, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα μικρά παιδιά πολλές φορές, όπως και οι μεγάλοι, θέλουν να περάσει το δικό τους. Αυτό δεν έχει να κάνει με τον χαρακτήρα του παιδιού, αλλά έτσι είναι η ανθρώπινη ιδιοσυγκρασία. Ακόμη και εμείς ως μεγάλοι αυτό θέλουμε. Γνωρίζουμε όμως ότι δεν είναι πάντοτε εφικτό. Πολλές φορές λοιπόν το παιδί μπορεί να βρει διάφορες δικαιολογίες επειδή απλά ίσως έχει σηκωθεί κουρασμένο και δεν θέλει να πάει στο σχολείο. Θα επιδιώξει λοιπόν να το πετύχει με κάθε τρόπο. Εμείς ως μεγάλοι συχνά μπορεί να έχουμε πει το πρωί: " Τι καλά θα ήταν να μέναμε στο κρεβάτι μας για λίγο ακόμα". Γνωρίζουμε όμως ότι αυτό δεν είναι δυνατό στην κοινωνία που ζούμε και με τις υποχρεώσεις που έχουμε. Τα παιδιά, ιδιαίτερα στο δημοτικό, δεν το κατανοούν αυτό και πρέπει να τους το διδάξουμε. Στις περισσότερες συζητήσεις που γίνονται με τα παιδιά στο μάθημα της μελέτης ή της κοινωνικής αγωγής, γνωρίζουν πάντα τη λέξη δικαίωμα, αγνοούν όμως συνήθως τη λέξη υποχρέωση…

Στην προσπάθειά τους λοιπόν να περάσει το δικό τους μπορούν να βρουν επιχειρήματα όλων των ειδών. Το πιο συχνό είναι ότι κάτι τους φταίει, κάποιος συμμαθητής τους ή κάποιος δάσκαλος. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε σε αυτή την περίπτωση είναι να εξηγήσουμε στα παιδιά πως έτσι είναι η ζωή. Τουλάχιστον αυτό κάνω εγώ όταν καμιά φορά το πρωί μου λένε τα παιδάκια μου ότι δε θέλουν να πάνε στο σχολείο. Έτσι είναι οι υποχρεώσεις και οι κοινωνικές συμβάσεις και δεν μπορούμε πάντα να τις αναιρέσουμε.

Το χειρότερο που έχετε να κάνετε είναι να πέσετε στην παγίδα και να αρχίσετε να κατηγορείτε κάποιον μαθητή ή κάποιον εκπαιδευτικό. Αν θεωρείτε ότι αυτό συμβαίνει συνεχώς και είναι μία πάγια κατάσταση, τότε καλά θα κάνετε να μιλήσετε απευθείας στον εκπαιδευτικό της τάξης είτε για ζήτημα που αφορά τον ίδιο είτε για ζήτημα που αφορά τη σχέση μεταξύ μαθητών-τριών. Αν αρχίσετε να κακολογείτε οποιονδήποτε μπροστά στο παιδί, το μόνο που θα καταφέρετε είναι να χάσετε τελείως τον έλεγχο, καθώς η υποβάθμιση του δασκάλου και των συμμαθητών του μπροστά στα μάτια του παιδιού, το μόνο που θα καταφέρει είναι να δυσχεραίνει κι άλλο την παρουσία του στο σχολείο. Θα το κάνει να νιώθει άβολα, θα το κάνει να νιώθει παντοδύναμο και στο τέλος της ημέρας θα θέσετε άθελά σας εμπόδια στην ομαλή κοινωνικοποίησή του που μπορεί να γίνει μέσα από τα βιώματα που πρέπει να αντιμετωπίσει μόνο του στο σχολείο.

Επίσης, έχουμε διαπιστώσει πολλές φορές ότι τα παραπάνω συμβαίνουν και αντίστροφα. Πολλές φορές οι μικροί μαθητές και μαθήτριες, στην προσπάθειά τους να περάσει το δικό τους, επικαλούνται τους γονείς τους κατά τη διάρκεια του μαθήματος, ώστε να επιτύχουν αυτό που θέλουν. Εκεί είναι ευθύνη του εκπαιδευτικού να δράσει άμεσα, να έρθει σε επικοινωνία με τον γονέα και να διαπιστώσει εάν όντως ισχύει αυτό που υποστηρίζει το παιδί ή απλά είναι μία στρατηγική για να αποφύγει κάτι που μπορεί να μην του αρέσει.

Το μυστικό λοιπόν είναι να καταλάβει κανείς πότε υπάρχει πραγματικά πρόβλημα και πότε το παιδί προσπαθεί να μας χειραγώγησει. Στο 90% των περιπτώσεων συμβαίνει το δεύτερο και μπορούμε να το επιλύσουμε με συζήτηση. Αν θεωρείτε πως έχετε κάποιο πρόβλημα το οποίο είναι παγιωμένο, τότε απευθυνθείτε αμέσως στο σχολείο και μην το αναλύετε δεξιά και αριστερά, καθώς δεν πρόκειται να καταφέρετε τίποτα θετικό. Με συζήτηση και πνεύμα καλής συνεργασίας, τα πάντα μπορούν να βρουν τον δρόμο τους…

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Τα μυστικά μιας επιτυχημένης διδασκαλίας

 Τα μυστικά μιας επιτυχημένης διδασκαλίας

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

*Για καλύτερη θέαση από κινητό, παρακαλώ να γυρίσετε την οθόνη οριζόντια...

Άρθρο μου στον Ευβοϊκό Τύπο στις   20/5/2022

Η διδασκαλία είναι μία διαδικασία σύνθετη και απαιτεί πολλές δεξιότητες, ώστε να στεφθεί με επιτυχία. 

Όπως σε όλα τα επαγγέλματα, έτσι και σε αυτό του εκπαιδευτικού είναι πολύ δύσκολο να προσεγγίσει κανείς το τέλειο και να πετύχει πραγματικά μία διαφορετική, καινοτόμα και πλήρως επιτυχημένη διδασκαλία. Οι παράγοντες για τους οποίους συμβαίνει αυτό είναι πολλοί και ποικίλοι και δεν θα αναλυθούν σε αυτό το άρθρο. Έχουμε γράψει παρόμοια άρθρα στο παρελθόν και θα γίνει και εκτενέστερη ανάλυση στο μέλλον.

Ποια είναι όμως τα συστατικά για να πετύχουμε τα μέγιστα εκπαιδευτικά αποτελέσματα; Κατά την προσωπική μου άποψη, τρεις είναι οι παράγοντες που μπορούν να καταστήσουν μία εκπαιδευτική διαδικασία επιτυχημένη. Τα τρία δομικά στοιχεία είναι η μεταδοτικότητα του δασκάλου, η δυνατότητα ενσυναίσθησης και η επαγγελματική του κατάρτιση.

Η μεταδοτικότητα είναι κάτι το οποίο σε μεγάλο βαθμό είναι ταλέντο. Το αν μπορούμε να μεταδώσουμε γνώσεις στους άλλους με τον τρόπο που μιλάμε, τη στάση του σώματός μας και τις γνώσεις μας, απαιτεί ταλέντο και χάρισμα που πολλές φορές είναι εκ γενετής δοσμένο. Φυσικά και μπορεί να καλλιεργηθεί. Ωστόσο, μπορούμε να φτάσουμε μέχρι ενός σημείου. Αποτελεί πραγματική τύχη για τους μαθητές και τις μαθήτριες να έχουν ένα χαρισματικό δάσκαλο που να μπορεί να μεταδώσει γνώσεις χρησιμοποιώντας όλους τους δυνατούς τρόπους.

Η ενσυναίσθηση είναι μία δεξιότητα απαραίτητη για όσους θέλουν να ασχοληθούν με τον χώρο της εκπαίδευσης. Φυσικά αυτή αποτελεί σημαντικό στήριγμα σε κάθε στιγμή της ζωής μας και όχι μόνο στο επάγγελμα που θα ακολουθήσουμε. Είναι πολύ σημαντική για να μπορέσουμε να καταλάβουμε τι νιώθουν οι άλλοι και γιατί πρέπει να κινηθούμε με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Φυσικά κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι εξόχως σημαντικό να γνωρίζουμε το πώς νιώθουν οι μαθητές μας, αν βαριούνται, αν υπάρχει κάτι που επηρεάζει την απόδοσή τους, αν είναι ευχαριστημένοι με όσα κάνουμε και μπορούμε να συνεχίσουμε στον ίδιο δρόμο.

Τέλος, η επαγγελματική μας κατάρτιση είναι κάτι το οποίο καλλιεργείται στο πέρασμα των χρόνων μέσα από την εμπειρία και μέσα από τη διάθεση που έχει ο καθένας από εμάς για να βελτιωθεί. Συνδυαστικά εμπειρία και ενίσχυση γνώσεων μπορούν να προσφέρουν όλα τα απαραίτητα στοιχεία για μία επιτυχημένη διδασκαλία ακόμα και αν δεν έχουμε σε μεγάλο βαθμό κάποια από τις δύο ικανότητες που προαναφέρθηκαν. 

Οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί λογικά κινούνται κάπου στον μέσο όρο των τριών παραπάνω δομικών στοιχείων για μία επιτυχημένη διδασκαλία. Όπως σε όλα τα επαγγέλματα, σπανίζει τόσο το ένα άκρο όσο και το άλλο άκρο. Μπορεί δηλαδή να συναντήσει κανείς εκπαιδευτικούς εξαιρετικούς που θα τους θυμάται για μία ζωή όπως και εκπαιδευτικούς που δεν θα ήθελε να τους είχε συναντήσει ποτέ στη ζωή του.

Φυσικά πρέπει να γνωρίζουμε πως έτσι είναι η ζωή και η συναναστροφή μας με άλλα άτομα, ακόμα κι αν αυτά δεν μας προσφέρουν όσα επιθυμούμε, είναι απαραίτητη για να γίνουμε δυνατότεροι και να μάθουν να προσαρμοζόμαστε σε όλες τις καταστάσεις.

Κλείνοντας, είναι καλό να επισημανθεί ότι μία πλήρης διδασκαλία περιλαμβάνει συνδυαστικά και τους τρεις παράγοντες που αναφέραμε παραπάνω. Μπορεί να έχουμε άπειρες γνώσεις αλλά αν δεν μπορούμε να τις μεταδώσουμε καθόλου, τότε τα πράγματα είναι δύσκολα. Μπορούμε πάλι να έχουμε πολλές γνώσεις και να είμαστε αρκετά μεταδοτικοί αλλά αν αδιαφορούμε για τον ψυχοσυναισθηματικό κόσμο των παιδιών, πάλι θα προκύψουν προβλήματα που αργά ή γρήγορα θα τα βρούμε μπροστά μας.

Αυτό που μπορούμε να κάνουμε εμείς ως ενεργοί εκπαιδευτικοί είναι να προσπαθούμε να βελτιωνόμαστε καθημερινά, να δίνουμε τον καλύτερο εαυτό μας, να βελτιώνουμε τις αδυναμίες μας και να καλλιεργούμε τα ταλέντα τα δικά μας και των παιδιών που έχουμε στα χέρια μας. Στο τέλος της ημέρας οφείλουμε να κάνουμε έναν απολογισμό θετικό και να είμαστε εντάξει με τον εαυτό μας και χαρούμενοι για όσα ζήσαμε σε αυτό το ταξίδι...

Ο μόνος τρόπος για να αλλάξει η χώρα είναι μέσα από την εκπαίδευση

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

*Για καλύτερη θέαση από κινητό, παρακαλώ να γυρίσετε την οθόνη οριζόντια...

Άρθρο μου στον Ευβοϊκό Τύπο στις   27/5/2022

Ο μόνος τρόπος για να αλλάξει η χώρα είναι μέσα από την εκπαίδευση.

Πριν δύο χρόνια σε ένα σεμινάριο του πανεπιστημίου Πειραιώς σε συνεργασία με την κυρία Χατζηδήμα Σταματίνα είχαμε κάνει μία έρευνα σχετικά με τις δημόσιες δαπάνες για την εκπαίδευση στην Ελλάδα σε σύγκριση με τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες. Ολόκληρη την έρευνα μπορείτε να την δείτε παρακάτω:

ΟΙ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Σε γενικές γραμμές, τα συμπεράσματα στα οποία καταλήξαμε ήταν πως οι πλουσιότερες ευρωπαϊκές χώρες και οι πιο αναπτυγμένες σε όλα τα επίπεδα είχαν δώσει ιδιαίτερη έμφαση στον τομέα της εκπαίδευσης. Ως εκ τούτου, δαπανούσαν πολύ μεγαλύτερα ποσά για την εκπαιδευτική τους πολιτική ως ποσοστό του ΑΕΠ σε σχέση με χώρες όπως η Ελλάδα.

Ένα άλλο πολύ ενδιαφέρον συμπέρασμα είναι ότι η τεχνική εκπαίδευση είχε ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο σε αυτές τις χώρες, καθώς δινόταν ιδιαίτερη έμφαση στην παραγωγή και στην επαγγελματική αποκατάσταση.

Το πιο εντυπωσιακό όμως είναι πως τα κράτη αυτά δεν ήταν αναπτυγμένα μόνο περισσότερο οικονομικά αλλά και ηθικά και κοινωνικά. Ενδεικτικό της κατάστασης είναι πως η Ολλανδία εισάγει φυλακισμένους, καθώς οι φυλακές της είναι άδειες.

Η Ελλάδα οφείλει να δώσει ιδιαίτερη έμφαση σε όλα τα εκπαιδευτικά πεδία. Στην επιμόρφωση και στην κατάρτιση των εκπαιδευτικών, στην διαμόρφωση σύγχρονων και αποτελεσματικών προγραμμάτων σπουδών που θα προωθούν την καινοτομία, την έρευνα και μία διαφορετική μάθηση, στον σωστό επαγγελματικό προσανατολισμό των νέων της χώρας, σε ένα σύστημα αξιολόγησης που θα ξεκινάει από πάνω και θα κινείται από πάνω προς τα κάτω με πολλούς και αντικειμενικούς δείκτες, που θα επιβραβεύει και δε θα τιμωρεί και φυσικά θα προσφέρει στους μαθητές και τις μαθήτριες όλα εκείνα τα απαραίτητα εφόδια και μέσα που θα κάνουν τη μάθησή τους περισσότερο διαδραστική και συνυφασμένη με τη σύγχρονη εποχή.

Φυσικά κάποιος θα μπορούσε να μας κατηγορήσει ως ιδεαλιστές. Τα πράγματα όμως δεν είναι απολύτως έτσι. Μία μικρή αύξηση των δαπανών για την παιδεία, θα μπορούσε να έχει πολλαπλάσια οφέλη για τη χώρα σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο τα επόμενα χρόνια. Τα επιστημονικά και ερευνητικά δεδομένα, αλλά και οι αριθμοί είναι αδιάψευστοι. Χώρες όπως η Φινλανδία, η Νορβηγία, η Σουηδία έχουν καταφέρει και έχουν οδηγήσει το εκπαιδευτικό τους σύστημα σε ένα τέτοιο σημείο στο οποίο οι μαθητές δεν καταλαμβάνουν μόνο τις πρώτες θέσεις σε εκπαιδευτικούς διαγωνισμούς, αλλά πάνω από όλα βγαίνουν σωστοί άνθρωποι μέσα από τα σχολεία με πολλές δεξιότητες οι οποίες είναι απαραίτητες για τον σύγχρονο πολίτη.

Σίγουρα δεν μπορούμε να αντιγράψουμε πιστά τα ξένα εκπαιδευτικά συστήματα, καθώς θα οδηγηθούμε σε ένα αποτυχημένο κακέκτυπο. Μπορούμε όμως να υιοθετήσουμε καλές πρακτικές οι οποίες θα προσαρμοστούν στα δεδομένα της χώρας μας και σε συνδυασμό με την ενίσχυση των σχολείων θα έχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Δε χρειάζεται να ανακαλύψουμε την Αμερική. Χρειάζεται να μπουν στην άκρη οι γραφειοκράτες και να αναλάβουν θέσεις ευθύνης και θέσεις-κλειδιά άνθρωποι που είναι χρόνια στον εκπαιδευτικό τομέα, άνθρωποι που έχουν ζήσει τα καλά και τα στραβά μέσα από το ίδιο το σύστημα. Μόνο αυτοί μπορούν να ανατρέψουν τα δεδομένα και να δημιουργήσουν μία νέα ροπή προς ένα καλύτερο αύριο. Φυσικά απαιτείται πολλή και σκληρή δουλειά από όλους όσους εμπλέκονται στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Ανέφικτο θα μου πείτε; Θα είναι και θα παραμένει ανέφικτο όσο η πολιτική ηγεσία δεν πιέζεται από εμάς τους ίδιους να κάτσει κάτω και να δημιουργήσει ένα εκπαιδευτικό σύστημα για τα επόμενα 30 χρόνια, συνταγματικά κατοχυρωμένο το οποίο δεν θα μπορεί να αλλάζει κάθε φορά που γίνονται εκλογές και το οποίο θα κριθεί στο τέλος. Τότε μόνο θα μπορούμε να έχουμε τα αποτελέσματα για το τι πετύχαμε. Σε κάθε άλλη περίπτωση θα συνεχίζουμε αυτό το γαϊτανάκι ράβε-ξήλωνε το οποίο συμβαίνει κάθε τέσσερα χρόνια μη σας πω και λιγότερο. Αλλαγές και πολιτικές που δεν έχουν κανένα νόημα δεν έχουν μακροπρόθεσμη προοπτική, παρά μόνο εξυπηρετούν πρόσκαιρα πολιτικά οφέλη, τα οποία όμως οδηγούν τη χώρα σε εκπαιδευτικό και κοινωνικό τέλμα και τη ζωή των νέων σε αδιέξοδο.

Δεν υπάρχει η μία και μοναδική παιδαγωγική μέθοδος

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

*Για καλύτερη θέαση από κινητό, παρακαλώ να γυρίσετε την οθόνη οριζόντια...

Δεν υπάρχει η μία και μοναδική παιδαγωγική μέθοδος

Πολλές φορές υπάρχουν συζητήσεις γύρω από το ποια είναι η κατάλληλη μέθοδος να ακολουθήσει κάποιος σε κάθε επιμέρους περίπτωση παιδιού. Κατά την άποψή μου, δεν υπάρχει μία και μοναδική παιδαγωγική μέθοδος. Οι παράγοντες οι οποίοι παίζουν ρόλο σε αυτό είναι πάρα πολλοί.

Πρώτος και κύριος είναι η ηλικία. Δεν μπορούμε να αντιμετωπίζουμε το ίδιο ένα παιδί που είναι στα πέντε με ένα παιδί που είναι στα εφτά και με ένα παιδί που είναι στα έντεκα. Το επίπεδο ωρίμανσης είναι διαφορετικό σε κάθε ηλικία. Τα μικρότερα παιδιά δυσκολεύονται να διαχειριστούν τον εαυτό τους, τα συναισθήματά τους, ενώ αντιδρούν πολύ χειρότερα όταν είμαστε αυστηροί μαζί τους σε σχέση με τα μεγαλύτερα. Όσοι και όσες έχουν περάσει από όλες τις τάξεις του Δημοτικού το γνωρίζουν αυτό από πρώτο χέρι. Η ψυχοσύνθεσή τους είναι διαφορετική και ως εκ τούτου πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στον τρόπο που το διαχειριζόμαστε και στις εκφράσεις μας. Αντίθετα, όσο μεγαλώνουμε αποκτούμε τη δύναμη της ενσυναίσθησης, ωριμάζουμε και μπορούμε να δεχτούμε πολύ ευκολότερα τις συνέπειες και την αυστηρότητα.

Από την άλλη, ένας εκπαιδευτικός αντιμετωπίζει στην καριέρα του χιλιάδες τύπους διαφορετικών μαθητών και μαθητριών. Αντιμετωπίζει μαθητές που τους ενοχλεί η φασαρία και πρέπει με κάποιον τρόπο να το διαχειριστεί, εντοπίζει μαθητές που δεν μπορούν να ελέγξουν τον εαυτό τους και πρέπει και αυτό να το επιλύσει, αντιμετωπίζει μαθητές με έντονο το εγώ ή μαθητές οι οποίοι έχουν τελείως χαμηλή αυτοπεποίθηση κ.ο.κ. Εκατοντάδες διαφορετικές προσωπικότητες με τις οποίες έρχεται σε επαφή καθημερινά. Η παιδαγωγική διαχείριση της καθεμιάς τις καθιστά έναν επίπονο και δισεπίλυτο γρίφο.

Όλα αυτά κάνουν το λειτούργημα του εκπαιδευτικού εξόχως σημαντικό, αλλά και απίστευτα δύσκολο. Δεν υπάρχει περίπτωση λοιπόν κάποιος ο οποίος ασχολείται χρόνια με το επάγγελμα να θεωρείται αυθεντία στο οτιδήποτε και να θεωρεί ότι τα κάνει όλα σωστά, γιατί απλά αυτό δεν μπορεί να υφίσταται. Κάποια στιγμή θα χρειαστεί να ανεβάσει τον τόνο της φωνής του στην τάξη, ακόμα και αν αυτό είναι λάθος, μπορεί να του ξεφύγει μία έκφραση που παιδαγωγικά να θεωρείται τελείως ανυπόστατη και δε θα έπρεπε σε καμία περίπτωση να χρησιμοποιηθεί, να καταφύγει σε απειλές και σε τιμωρίες. Φυσικά θα πρέπει να κάνω μία διάκριση ανάμεσα στην τιμωρία και στη συνέπεια. Η τιμωρία έχει την έννοια της εκδίκησης. Όταν όμως αναφερόμαστε στον όρο συνέπεια θεωρούμε ότι είναι δόκιμο το παιδί να καταλαβαίνει ότι, όταν κάνει κάτι το οποίο δεν είναι μέσα στα κοινωνικά πλαίσια, θα πρέπει να έχει και τις αντίστοιχες συνέπειες. Εφόσον σπάσει κάτι μέσα στην τάξη, είναι αναγκαίο με κάποιον τρόπο να το αναπληρώσει και όχι να χάσει το διάλειμμα. Εφόσον κάνει κάτι το οποίο είναι λανθασμένο την ώρα του διαλείμματος, εκεί μπορεί να εφαρμοστεί και η παραπάνω συνέπεια. Με άλλα λόγια είναι πολύ σημαντικό να βάλουμε από νωρίς τα όρια εκεί που πρέπει να μπουν, αλλά να είναι ανάλογα των αρνητικών πράξεων που επιτελούνται. Η συνέπεια και η τιμωρία ουσιαστικά είναι το ίδιο. Ας μην κρυβόμαστε πίσω από τις λέξεις. Όμως είτε συνέπεια την πούμε είτε τιμωρία θα πρέπει να είναι αντίστοιχη των πράξεων και να μην περιέχει κούφιες απειλές. Όταν λοιπόν θα μουτζουρωθεί το θρανίο, τότε το θρανίο θα πρέπει να καθαριστεί, ακόμα και αν αυτό μας αφαιρέσει λίγο χρόνο από το διάλειμμα. Αν πετάγεσαι συνεχώς στην τάξη χωρίς να σηκώνεις χέρι, θα πρέπει να στερηθείς για κάποιο χρόνο τη δυνατότητα να μιλάς. Αν πετάξεις το μπουκάλι κάτω, θα το μαζέψεις και αυτό και τα υπόλοιπα. Μόνο όταν νιώσουμε τον αντίκτυπο των πράξεών μας, μπορούμε να τις καταλάβουμε σε νόημα και να τις διορθώσουμε. Σε κάθε άλλη περίπτωση περνάμε το λάθος μήνυμα.

Κατά την άποψή μου, ο πιο σωστός τρόπος παιδαγωγικά των δυσκολιών που αντιμετωπίζουμε στην τάξη είναι η συζήτηση, η δημιουργία ορίων και η από κοινού λήψη αποφάσεων σε περίπτωση εκτροπής. Πάντα ο κάθε εκπαιδευτικός βρίσκει μία χρυσή τομή ανάμεσα σε αυτόν και τους μαθητές του, η οποία σίγουρα διαφέρει από αυτή που χρησιμοποιούν οι υπόλοιποι εκπαιδευτικοί. Κάποιος ή κάποια μπορεί να χρησιμοποιεί ένα αυτοδιαχειριζόμενο σύστημα πόντων από τους μαθητές και τις μαθήτριες. Ένας άλλος να δημιουργεί ομάδες και μέσα από εκεί να προσπαθεί να καλύψει τις αδυναμίες, αλλά και να βοηθήσει τους μαθητές. Όπως προείπαμε, το εκπαιδευτικό και παιδαγωγικό μοντέλο που θα ακολουθήσουμε εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και καθοριστικό ρόλο παίζει η ηλικία αλλά και η προσωπικότητα του ίδιου του εκπαιδευτικού.

Στο σημερινό άρθρο σταθήκαμε περισσότερο σε θέματα που αφορούν την κοινωνικότητα και λιγότερο τη μάθηση. Στην τελευταία υπάρχουν αρκετές ομοιότητες με όσα αναφέραμε, αλλά και πολλές διαφορές. Κλείνοντας θα ήθελα να τονίσω πως υπάρχουν στιγμές που μπορεί κάποιος εκπαιδευτικός να σηκώσει τα χέρια ψηλά και να πει ότι σε κάποια περίπτωση, ό,τι και να κάνεις, δεν μπορεί το πρόβλημα να επιλυθεί. Ακόμα και να νιώσει ότι όλα είναι μάταια, είμαι σίγουρος ότι αν προσπαθήσει να είναι τουλάχιστον εντάξει με τον εαυτό του, σίγουρα κάποια στιγμή ακόμα και στη δυσκολότερη περίπτωση θα προσφέρει ένα μικρό λιθαράκι σε έναν δρόμο αυτοβελτίωσης και διαφορετικής πορείας. Γεννιόμαστε και ερχόμαστε σε αυτό τον κόσμο με τη δική μας ιδιοσυγκρασία και τα δικά μας προσωπικά χαρακτηριστικά. Δεν υπάρχει πάντα η δυνατότητα να αλλάξουμε στοιχεία του χαρακτήρα μας που μπορεί να θεωρούνται αρνητικά. Μπορούμε όμως να τα σμιλέψουμε. Στον δρόμο αυτό, οι εκπαιδευτικοί που θα συναντήσουμε στη ζωή μας θα παίξουν καθοριστικό ρόλο ο καθένας και η καθεμία με τον δικό του ξεχωριστό και διαφορετικό τρόπο…

Θα μου επιτρέψετε να κλείσω το σημερινό άρθρο με ένα από τα αγαπημένα μου ποιήματα του Κωστή Παλαμά:

Σμίλεψε πάλι, δάσκαλε, ψυχές!

Κι ό,τι σ’ απόμεινε ακόμη στη ζωή σου,

Μην τ’ αρνηθείς! Θυσίασέ το ως τη στερνή πνοή σου!

Χτίσ’ το παλάτι, δάσκαλε σοφέ!

Κι αν λίγη δύναμη μές στο κορμί σου μένει,

Μην κουρασθείς. Είν’ η ψυχή σου ατσαλωμένη.

Θέμελα βάλε τώρα πιο βαθιά,

Ο πόλεμος να μην μπορεί να τα γκρεμίσει.

Σκάψε βαθιά. 

Τι κι αν πολλοί σ’ έχουνε λησμονήσει;

Θα θυμηθούνε κάποτε κι αυτοί

Τα βάρη που κρατάς σαν Άτλαντας στην πλάτη,

Υπομονή! Χτίζε, σοφέ, της κοινωνίας το παλάτι!

Κωστής Παλαμάς, "Στον Δάσκαλο"

Μην υποτιμάτε την αξία της θεατρικής αγωγής

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

*Για καλύτερη θέαση από κινητό, παρακαλώ να γυρίσετε την οθόνη οριζόντια...

Μην υποτιμάτε την αξία της θεατρικής αγωγής.

Ένα μάθημα το οποίο έχει χάσει τη θέση του τα τελευταία χρόνια στον σχολικό χώρο με τη μείωση των ωρών στις μικρές τάξεις και την εξαφάνισή του από τις μεγάλες τάξεις, είναι το θεατρικό παιχνίδι.

Η θεατρική αγωγή είναι ζωτικής σημασίας για μία πιο ευχάριστη διδασκαλία και βοηθάει εξόχως στην κοινωνικοποίηση των παιδιών. Μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα μαθήματα οριζόντια και να δώσει μία διαφορετική νότα στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Πολλές φορές, θεωρούμε πως το μάθημα αυτό έχει ιδιαίτερη φύση και το υποτιμούμε. Δεν το υλοποιούμε και όταν το κάνουμε το κάνουμε με αγγαρεία χωρίς να έχουμε τα σωστά αποτελέσματα.

Μεγάλο ρόλο σε αυτό παίζει η έλλειψη επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών, αλλά και η ιδιαίτερη ιδιοσυγκρασία που χρειάζεται να έχει κανείς για να μπορέσει να τσαλακωθεί μπροστά στα παιδιά, κάτι που πολλές φορές είναι μέσα στις προϋποθέσεις αυτού του μαθήματος. Ωστόσο, το τελευταίο πολλές φορές το μεγεθύνουμε στο μυαλό μας. Δεν χρειάζεται να έχουμε ιδιαίτερες θεατρικές ικανότητες ή να έχουμε σπουδάσει δραματική σχολή. Μπορούμε με απλό τρόπο και απλές κινήσεις να αξιοποιήσουμε τα ταλέντα των παιδιών. Άλλωστε σε αυτά απευθύνεται αυτό το μάθημα.

Πλέον με μία απλή αναζήτηση στο ίντερνετ μπορεί να βρει κανείς τρόπους, ώστε να πάρει ιδέες, να προχωρήσει στην υλοποίηση του μαθήματος με ευκολότερο τρόπο, να βρει τρόπους να το εντάξει σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα διαθεματικά και φυσικά να προσφέρει στη διδασκαλία του κάτι διαφορετικό από το συνηθισμένο.

Μέσα από τη δραματοποίηση μπορούμε να περάσουμε στα παιδιά πολύ ευκολότερα κοινωνικά και σημαντικά μηνύματα για την καθημερινή τους ζωή από το να τους αναφέρουμε απλά δια του στόματος ή να τους τα δείξουμε σε μία εικόνα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ό,τι κάνουμε εμείς οι ίδιοι το βιώνουμε διαφορετικά, το μαθαίνουμε ευκολότερα και το κάνουμε κτήμα μας γρηγορότερα.

Το ιδανικό φυσικά θα ήταν το μάθημα να υπάρχει σε όλες τις τάξεις, οι ανάλογοι εκπαιδευτικοί να βρίσκονται σε όλα τα σχολεία και οι εκπαιδευτικοί των τάξεων να επιμορφώνονται ετησίως πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα. Επειδή όμως όλοι γνωρίζουμε πως έχει η κατάσταση, είναι αναγκαίο, πέρα από τη διεκδίκηση των παραπάνω, να σηκώσουμε το ανάστημά μας και να φέρουμε το μάθημα της θεατρικής αγωγής στο σημείο που του αξίζει. Δοκιμάστε το, εφαρμόστε το στην τάξη σας και θα με θυμηθείτε…

Πώς τα παιδιά μαθαίνουν να μαθαίνουν

Του Μιλτιάδη Κοτζιάμπαση

 (Π.Ε 70)

*Για καλύτερη θέαση από κινητό, παρακαλώ να γυρίσετε την οθόνη οριζόντια...

Άρθρο μου στον Ευβοϊκό Τύπο στις 6/10/2021

Η σύγχρονη εκπαίδευση είναι πλέον πολύ περισσότερο απαιτητική από αυτήν που συναντούσαμε τα προηγούμενα χρόνια. Μέσα σε έναν τεράστιο όγκο πληροφοριών και γεγονότων μαθητές και μαθήτριες καλούνται να αναγνωρίζουν καταστάσεις και να οξύνουν την κριτική τους σκέψη καθημερινά.

Στόχος λοιπόν των εκπαιδευτικών είναι να διδάξουν στα παιδιά τον τρόπο ανακάλυψης των γεγονότων και κριτικής ανασκόπησής τους και να τους μάθουν πώς να γνωρίσουν εκείνες τις πυρηνικές γνώσεις που αργότερα θα χτίσουν πάνω τους.

Η μέθοδος που μπορεί να χρησιμοποιεί κάθε εκπαιδευτικός ποικίλλει. Ο στόχος όμως είναι ένας. Στο τέλος της ημέρας να μη βγάλουμε μόνο μορφωμένες προσωπικότητες, αλλά και σωστούς ανθρώπους.

Επιστρέφοντας λοιπόν στις μεθόδους, μπορούμε να πούμε ότι μία από τις καλύτερες είναι η μέθοδος της ανακαλυπτικής βιωματικής μάθησης. Εκεί τα παιδιά ανακαλύπτουν μόνα τους τα σημεία του μαθήματος και στη συνέχεια τα καταγράφουν είτε ηλεκτρονικά είτε στο χαρτί, ώστε να τα συνδυάσουν και να επιτύχουμε το προσδοκώμενο αποτέλεσμα μάθησης. Η επιτυχία εδώ έγκειται στο ότι τα παιδιά δεν δέχονται έτοιμη τροφή, αλλά μόνα τους με την καθοδήγηση του δασκάλου βρίσκουν τα σημαντικότερα σημεία μάθησης και μαθαίνουν φυσικά πώς να τα ανακαλύπτουν μόνα τους. Η παραπάνω διαδικασία είναι ιδιαίτερα χρήσιμη σε μαθήματα όπως η ιστορία. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί κάλλιστα ώστε να αναζητηθούν συγκεκριμένα σημεία μέσα από εγκυκλοπαίδειες ομαδικά ή ατομικά αφού δώσουμε τις απαραίτητες οδηγίες στα παιδιά και δεν τους αφήσουμε να αναζητούν γενικά πληροφορίες.

Μία άλλη μέθοδος που μαθαίνει στα παιδιά πώς να μαθαίνουν είναι η μέθοδος της επανάληψης. Οι αρχαίοι πρώτοι είχαν διαπιστώσει πως η επανάληψη είναι η μητέρα της μάθησης. Επαναλαμβάνουμε συνεχώς κάποιες βασικές πυρηνικές γνώσεις μέχρι να εντυπωθούν στο μυαλό μας. Προσοχή δεν μιλάμε για στείρα απομνημόνευση αλλά για απομνημόνευση των απαραίτητων θεμελίων για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε. Μία τέτοια διαδικασία μπορούμε να ακολουθήσουμε στο μάθημα της έκθεσης, ιδιαίτερα στις μικρές ηλικίες. Υπάρχει δυνατότητα λοιπόν οι πρώτες εκθέσεις να γραφτούν συνθετικά από τους μαθητές στην τάξη ώστε να κατανοήσουν και να επαναλάβουν πολλές φορές πώς γράφεται μία έκθεση, να διαπιστώσουν πώς είναι η δομή της, γιατί χωρίζουμε παραγράφους, πώς μπορούμε να εμπλουτίσουμε το λεξιλόγιο με τη χρήση επιθέτων και ούτω καθεξής. Επίσης, χρήσιμη είναι και στα μαθηματικά, καθώς η απομνημόνευση, για παράδειγμα της προπαίδειας, αποτελεί τη βάση για να προχωρήσουμε σε πιο σύνθετες διαδικασίες.

Προώθηση της μεταγνώσης, δηλαδή του να κατανοεί ο μαθητής μόνος του τι πρέπει και πώς πρέπει να το μάθει είναι και η αυτοδιόρθωση της ορθογραφίας. Οι μαθητές-τριες διορθώνουν μόνοι τους τα λάθη. Έτσι μαθαίνουν από αυτά και κάνουν κτήμα τους αρκετές λέξεις που αν τις διορθώναμε εμείς, ίσως και να μην τους έδιναν καμία σημασία.

Αυτές είναι κάποιες από τις βασικότερες στρατηγικές διδασκαλίας που μπορεί να ακολουθήσει κανείς. Σε κάθε περίπτωση είναι καλό να καλλιεργούμε στους μαθητές και τις μαθήτριες δεξιότητες οι οποίες είναι απαραίτητες στη σύγχρονη εποχή και τις οποίες μπορούν να τις προσλάβουν με κάθε τρόπο είτε αυτός εμπεριέχει τη χρήση της τεχνολογίας είτε περιέχει αποκλειστικά τη χρήση των παραδοσιακών μεθόδων. Κατά την ταπεινή μου άποψη, ο συνδυασμός των δύο παραπάνω μπορεί να αποφέρει τα βέλτιστα αποτελέσματα στην εκπαιδευτική διαδικασία. Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε πως είναι απαραίτητο να δοθεί βαρύτητα στα σημεία εκείνα που θα φανούν στους μαθητές και στις μαθήτριες χρήσιμα αύριο-μεθαύριο στην καθημερινή τους ζωή.

Θα ήταν καλό να τονίσουμε πως κάθε παιδί είναι διαφορετικό και έχει τον δικό του ρυθμό όπως και κάθε μέθοδος δεν είναι πάντα η κατάλληλη για όλους τους μαθητές και μαθήτριες. Εκεί ακριβώς έγκειται και το ταλέντο του δασκάλου, ώστε να χρησιμοποιεί όσο το δυνατόν περισσότερες μεθόδους διδασκαλίας που θα είναι ικανές να καλύψουν όλους τους τύπους μαθητών και μαθητριών. Θα είναι ικανές με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο να δώσουν στα παιδιά την απαραίτητη ώθηση για να χτίσουν μελλοντικά στρατηγικές μάθησης και εκπαίδευσης του εαυτού τους, ζωτικής σημασίας για την επιτυχία τους στον στίβο της ζωής.