Δεν υπάρχει η μία και μοναδική παιδαγωγική μέθοδος

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

*Για καλύτερη θέαση από κινητό, παρακαλώ να γυρίσετε την οθόνη οριζόντια...

Δεν υπάρχει η μία και μοναδική παιδαγωγική μέθοδος

Πολλές φορές υπάρχουν συζητήσεις γύρω από το ποια είναι η κατάλληλη μέθοδος να ακολουθήσει κάποιος σε κάθε επιμέρους περίπτωση παιδιού. Κατά την άποψή μου, δεν υπάρχει μία και μοναδική παιδαγωγική μέθοδος. Οι παράγοντες οι οποίοι παίζουν ρόλο σε αυτό είναι πάρα πολλοί.

Πρώτος και κύριος είναι η ηλικία. Δεν μπορούμε να αντιμετωπίζουμε το ίδιο ένα παιδί που είναι στα πέντε με ένα παιδί που είναι στα εφτά και με ένα παιδί που είναι στα έντεκα. Το επίπεδο ωρίμανσης είναι διαφορετικό σε κάθε ηλικία. Τα μικρότερα παιδιά δυσκολεύονται να διαχειριστούν τον εαυτό τους, τα συναισθήματά τους, ενώ αντιδρούν πολύ χειρότερα όταν είμαστε αυστηροί μαζί τους σε σχέση με τα μεγαλύτερα. Όσοι και όσες έχουν περάσει από όλες τις τάξεις του Δημοτικού το γνωρίζουν αυτό από πρώτο χέρι. Η ψυχοσύνθεσή τους είναι διαφορετική και ως εκ τούτου πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στον τρόπο που το διαχειριζόμαστε και στις εκφράσεις μας. Αντίθετα, όσο μεγαλώνουμε αποκτούμε τη δύναμη της ενσυναίσθησης, ωριμάζουμε και μπορούμε να δεχτούμε πολύ ευκολότερα τις συνέπειες και την αυστηρότητα.

Από την άλλη, ένας εκπαιδευτικός αντιμετωπίζει στην καριέρα του χιλιάδες τύπους διαφορετικών μαθητών και μαθητριών. Αντιμετωπίζει μαθητές που τους ενοχλεί η φασαρία και πρέπει με κάποιον τρόπο να το διαχειριστεί, εντοπίζει μαθητές που δεν μπορούν να ελέγξουν τον εαυτό τους και πρέπει και αυτό να το επιλύσει, αντιμετωπίζει μαθητές με έντονο το εγώ ή μαθητές οι οποίοι έχουν τελείως χαμηλή αυτοπεποίθηση κ.ο.κ. Εκατοντάδες διαφορετικές προσωπικότητες με τις οποίες έρχεται σε επαφή καθημερινά. Η παιδαγωγική διαχείριση της καθεμιάς τις καθιστά έναν επίπονο και δισεπίλυτο γρίφο.

Όλα αυτά κάνουν το λειτούργημα του εκπαιδευτικού εξόχως σημαντικό, αλλά και απίστευτα δύσκολο. Δεν υπάρχει περίπτωση λοιπόν κάποιος ο οποίος ασχολείται χρόνια με το επάγγελμα να θεωρείται αυθεντία στο οτιδήποτε και να θεωρεί ότι τα κάνει όλα σωστά, γιατί απλά αυτό δεν μπορεί να υφίσταται. Κάποια στιγμή θα χρειαστεί να ανεβάσει τον τόνο της φωνής του στην τάξη, ακόμα και αν αυτό είναι λάθος, μπορεί να του ξεφύγει μία έκφραση που παιδαγωγικά να θεωρείται τελείως ανυπόστατη και δε θα έπρεπε σε καμία περίπτωση να χρησιμοποιηθεί, να καταφύγει σε απειλές και σε τιμωρίες. Φυσικά θα πρέπει να κάνω μία διάκριση ανάμεσα στην τιμωρία και στη συνέπεια. Η τιμωρία έχει την έννοια της εκδίκησης. Όταν όμως αναφερόμαστε στον όρο συνέπεια θεωρούμε ότι είναι δόκιμο το παιδί να καταλαβαίνει ότι, όταν κάνει κάτι το οποίο δεν είναι μέσα στα κοινωνικά πλαίσια, θα πρέπει να έχει και τις αντίστοιχες συνέπειες. Εφόσον σπάσει κάτι μέσα στην τάξη, είναι αναγκαίο με κάποιον τρόπο να το αναπληρώσει και όχι να χάσει το διάλειμμα. Εφόσον κάνει κάτι το οποίο είναι λανθασμένο την ώρα του διαλείμματος, εκεί μπορεί να εφαρμοστεί και η παραπάνω συνέπεια. Με άλλα λόγια είναι πολύ σημαντικό να βάλουμε από νωρίς τα όρια εκεί που πρέπει να μπουν, αλλά να είναι ανάλογα των αρνητικών πράξεων που επιτελούνται. Η συνέπεια και η τιμωρία ουσιαστικά είναι το ίδιο. Ας μην κρυβόμαστε πίσω από τις λέξεις. Όμως είτε συνέπεια την πούμε είτε τιμωρία θα πρέπει να είναι αντίστοιχη των πράξεων και να μην περιέχει κούφιες απειλές. Όταν λοιπόν θα μουτζουρωθεί το θρανίο, τότε το θρανίο θα πρέπει να καθαριστεί, ακόμα και αν αυτό μας αφαιρέσει λίγο χρόνο από το διάλειμμα. Αν πετάγεσαι συνεχώς στην τάξη χωρίς να σηκώνεις χέρι, θα πρέπει να στερηθείς για κάποιο χρόνο τη δυνατότητα να μιλάς. Αν πετάξεις το μπουκάλι κάτω, θα το μαζέψεις και αυτό και τα υπόλοιπα. Μόνο όταν νιώσουμε τον αντίκτυπο των πράξεών μας, μπορούμε να τις καταλάβουμε σε νόημα και να τις διορθώσουμε. Σε κάθε άλλη περίπτωση περνάμε το λάθος μήνυμα.

Κατά την άποψή μου, ο πιο σωστός τρόπος παιδαγωγικά των δυσκολιών που αντιμετωπίζουμε στην τάξη είναι η συζήτηση, η δημιουργία ορίων και η από κοινού λήψη αποφάσεων σε περίπτωση εκτροπής. Πάντα ο κάθε εκπαιδευτικός βρίσκει μία χρυσή τομή ανάμεσα σε αυτόν και τους μαθητές του, η οποία σίγουρα διαφέρει από αυτή που χρησιμοποιούν οι υπόλοιποι εκπαιδευτικοί. Κάποιος ή κάποια μπορεί να χρησιμοποιεί ένα αυτοδιαχειριζόμενο σύστημα πόντων από τους μαθητές και τις μαθήτριες. Ένας άλλος να δημιουργεί ομάδες και μέσα από εκεί να προσπαθεί να καλύψει τις αδυναμίες, αλλά και να βοηθήσει τους μαθητές. Όπως προείπαμε, το εκπαιδευτικό και παιδαγωγικό μοντέλο που θα ακολουθήσουμε εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και καθοριστικό ρόλο παίζει η ηλικία αλλά και η προσωπικότητα του ίδιου του εκπαιδευτικού.

Στο σημερινό άρθρο σταθήκαμε περισσότερο σε θέματα που αφορούν την κοινωνικότητα και λιγότερο τη μάθηση. Στην τελευταία υπάρχουν αρκετές ομοιότητες με όσα αναφέραμε, αλλά και πολλές διαφορές. Κλείνοντας θα ήθελα να τονίσω πως υπάρχουν στιγμές που μπορεί κάποιος εκπαιδευτικός να σηκώσει τα χέρια ψηλά και να πει ότι σε κάποια περίπτωση, ό,τι και να κάνεις, δεν μπορεί το πρόβλημα να επιλυθεί. Ακόμα και να νιώσει ότι όλα είναι μάταια, είμαι σίγουρος ότι αν προσπαθήσει να είναι τουλάχιστον εντάξει με τον εαυτό του, σίγουρα κάποια στιγμή ακόμα και στη δυσκολότερη περίπτωση θα προσφέρει ένα μικρό λιθαράκι σε έναν δρόμο αυτοβελτίωσης και διαφορετικής πορείας. Γεννιόμαστε και ερχόμαστε σε αυτό τον κόσμο με τη δική μας ιδιοσυγκρασία και τα δικά μας προσωπικά χαρακτηριστικά. Δεν υπάρχει πάντα η δυνατότητα να αλλάξουμε στοιχεία του χαρακτήρα μας που μπορεί να θεωρούνται αρνητικά. Μπορούμε όμως να τα σμιλέψουμε. Στον δρόμο αυτό, οι εκπαιδευτικοί που θα συναντήσουμε στη ζωή μας θα παίξουν καθοριστικό ρόλο ο καθένας και η καθεμία με τον δικό του ξεχωριστό και διαφορετικό τρόπο…

Θα μου επιτρέψετε να κλείσω το σημερινό άρθρο με ένα από τα αγαπημένα μου ποιήματα του Κωστή Παλαμά:

Σμίλεψε πάλι, δάσκαλε, ψυχές!

Κι ό,τι σ’ απόμεινε ακόμη στη ζωή σου,

Μην τ’ αρνηθείς! Θυσίασέ το ως τη στερνή πνοή σου!

Χτίσ’ το παλάτι, δάσκαλε σοφέ!

Κι αν λίγη δύναμη μές στο κορμί σου μένει,

Μην κουρασθείς. Είν’ η ψυχή σου ατσαλωμένη.

Θέμελα βάλε τώρα πιο βαθιά,

Ο πόλεμος να μην μπορεί να τα γκρεμίσει.

Σκάψε βαθιά. 

Τι κι αν πολλοί σ’ έχουνε λησμονήσει;

Θα θυμηθούνε κάποτε κι αυτοί

Τα βάρη που κρατάς σαν Άτλαντας στην πλάτη,

Υπομονή! Χτίζε, σοφέ, της κοινωνίας το παλάτι!

Κωστής Παλαμάς, "Στον Δάσκαλο"

Η πανδημία της έλλειψης ύπνου

 

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

*Για καλύτερη θέαση από κινητό, παρακαλώ να γυρίσετε την οθόνη οριζόντια...

Τα τελευταία χρόνια μαζί με την πανδημία του Κορονοϊού έχει ενσκήψει και μία νέα πανδημία, η πανδημία της έλλειψης ύπνου.

Μπορεί να μην το συνειδητοποιούμε, να μην το καταλαβαίνουμε, όμως ο ερχομός της τεχνολογίας, του διαδικτύου και η εφεύρεση που λέγεται τηλεόραση έχουν αλλάξει το βιολογικό ρολόι των ανθρώπων σε όλες τις περιοχές του πλανήτη.

Παλαιότερα, με τη δύση του ηλίου, οι άνθρωποι κατευθείαν ξάπλωναν και προετοιμάζονταν για την επόμενη μέρα. Με το που χάραζε, αυτόματα σηκώνονταν και ξεκινούσαν την εργασία τους. Ο οργανισμός μας είναι προετοιμασμένος μόλις πέσει το σκοτάδι να παράγει εκείνες τις κατάλληλες ουσίες που θα τον προετοιμάσουν για τον ύπνο. Η ανακάλυψη του ηλεκτρικού ρεύματος και όλων όσων προαναφέραμε άλλαξε αυτή τη ροή της ιστορίας, καθώς σε όλη τη διάρκεια της ημέρας οι οθόνες μας κρατούν ξάγρυπνους προκαλώντας μας πολλές φορές μάλιστα υπερένταση, αντί να μας χαλαρώνουν.

Ακόμα χειρότερα είναι τα πράγματα στα παιδιά και τους εφήβους, όπου αδυνατούν να διαχειριστούν την όλη κατάσταση, με αποτέλεσμα να υπολειτουργούν το πρωί στο σχολείο. Περιπτώσεις ακόμα και παιδιών Δημοτικού τα οποία κοιμούνται το πρωί στα θρανία τους έρχονται καθημερινά στη δημοσιότητα. Η όλη κατάσταση τείνει να ξεφύγει από τον έλεγχο, καθώς προσπαθούν οι μικροί μας φίλοι να αντιμετωπίσουν διάφορες προκλήσεις στο ίντερνετ, όπως για παράδειγμα να δουν μία σειρά με πολλά επεισόδια σε μία ολόκληρη βραδιά ή να κάνουν κάποιο challenge και να σηκωθούν στις 3:00 τα ξημερώματα για να σώσουν τα κάστρα τους και να αντιμετωπίσουν εικονικούς αντιπάλους.

Ο ανθρώπινος οργανισμός χρειάζεται ύπνο. Χωρίς αυτόν διαταράσσεται η σωματική και ψυχική υγεία και πέφτει κάθετα η πρωινή μας απόδοση. Οκτώ ώρες είναι απαραίτητες για κάθε άνθρωπο και το έχουν αποδείξει όλες οι έρευνες. Ο βραδινός ύπνος είναι δυσαναπλήρωτος και δεν μπορεί να αντικατασταθεί από τον μεσημεριανό ούτε από κανέναν άλλον.

Η λύση είναι απλή. Κλείστε τα πάντα και δοκιμάστε να κοιμηθείτε μερικές εβδομάδες στις 10:00, 10:30, βαριά 11:00 το βράδυ. Θα παρατηρήσετε κάθετα την αλλαγή το πρωί. Στην αρχή θα δυσκολευτείτε σίγουρα ειδικά αν έχετε μάθει να κοιμάστε αργά. Μόλις μπείτε όμως στις ράγες θα διαπιστώσετε κάτι που οι παλαιότεροι το ξέρουν πολύ καλύτερα από εμάς. Ο ύπνος δεν τρέφει μόνο τα μωρά αλλά και τους μεγάλους...

Μην υποτιμάτε την αξία της θεατρικής αγωγής

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

*Για καλύτερη θέαση από κινητό, παρακαλώ να γυρίσετε την οθόνη οριζόντια...

Μην υποτιμάτε την αξία της θεατρικής αγωγής.

Ένα μάθημα το οποίο έχει χάσει τη θέση του τα τελευταία χρόνια στον σχολικό χώρο με τη μείωση των ωρών στις μικρές τάξεις και την εξαφάνισή του από τις μεγάλες τάξεις, είναι το θεατρικό παιχνίδι.

Η θεατρική αγωγή είναι ζωτικής σημασίας για μία πιο ευχάριστη διδασκαλία και βοηθάει εξόχως στην κοινωνικοποίηση των παιδιών. Μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα μαθήματα οριζόντια και να δώσει μία διαφορετική νότα στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Πολλές φορές, θεωρούμε πως το μάθημα αυτό έχει ιδιαίτερη φύση και το υποτιμούμε. Δεν το υλοποιούμε και όταν το κάνουμε το κάνουμε με αγγαρεία χωρίς να έχουμε τα σωστά αποτελέσματα.

Μεγάλο ρόλο σε αυτό παίζει η έλλειψη επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών, αλλά και η ιδιαίτερη ιδιοσυγκρασία που χρειάζεται να έχει κανείς για να μπορέσει να τσαλακωθεί μπροστά στα παιδιά, κάτι που πολλές φορές είναι μέσα στις προϋποθέσεις αυτού του μαθήματος. Ωστόσο, το τελευταίο πολλές φορές το μεγεθύνουμε στο μυαλό μας. Δεν χρειάζεται να έχουμε ιδιαίτερες θεατρικές ικανότητες ή να έχουμε σπουδάσει δραματική σχολή. Μπορούμε με απλό τρόπο και απλές κινήσεις να αξιοποιήσουμε τα ταλέντα των παιδιών. Άλλωστε σε αυτά απευθύνεται αυτό το μάθημα.

Πλέον με μία απλή αναζήτηση στο ίντερνετ μπορεί να βρει κανείς τρόπους, ώστε να πάρει ιδέες, να προχωρήσει στην υλοποίηση του μαθήματος με ευκολότερο τρόπο, να βρει τρόπους να το εντάξει σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα διαθεματικά και φυσικά να προσφέρει στη διδασκαλία του κάτι διαφορετικό από το συνηθισμένο.

Μέσα από τη δραματοποίηση μπορούμε να περάσουμε στα παιδιά πολύ ευκολότερα κοινωνικά και σημαντικά μηνύματα για την καθημερινή τους ζωή από το να τους αναφέρουμε απλά δια του στόματος ή να τους τα δείξουμε σε μία εικόνα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ό,τι κάνουμε εμείς οι ίδιοι το βιώνουμε διαφορετικά, το μαθαίνουμε ευκολότερα και το κάνουμε κτήμα μας γρηγορότερα.

Το ιδανικό φυσικά θα ήταν το μάθημα να υπάρχει σε όλες τις τάξεις, οι ανάλογοι εκπαιδευτικοί να βρίσκονται σε όλα τα σχολεία και οι εκπαιδευτικοί των τάξεων να επιμορφώνονται ετησίως πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα. Επειδή όμως όλοι γνωρίζουμε πως έχει η κατάσταση, είναι αναγκαίο, πέρα από τη διεκδίκηση των παραπάνω, να σηκώσουμε το ανάστημά μας και να φέρουμε το μάθημα της θεατρικής αγωγής στο σημείο που του αξίζει. Δοκιμάστε το, εφαρμόστε το στην τάξη σας και θα με θυμηθείτε…

Ένδοξη μέρα

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Ένδοξη μέρα

Μέρα ηρωική

Μέρα δοξασμένη

Μέρα που για πάντα

στο μυαλό μένει χαραγμένη!

Μέρα που οι Έλληνες

έδωσαν την ψυχή τους,

για μία Πατρίδα ελεύθερη

και για την τιμή τους!

Μέρα ζωντανή

Μέρα ανδρειωμένη,

στην ιστορία αθάνατη

για μία ζωή θα μένει!

Μέρα που διώχνει τον διχασμό

και πιο κοντά μας φέρνει,

Μέρα που δείχνει στον εχθρό

τι κάνουμε ενωμένοι!

Μέρα για να θυμόμαστε

πως το θάρρος και η ανδρεία

δεν έχουν κόστος και τιμή

μπροστά στην παρρησία!

Ποιητική συλλογή: 28η Οκτωβρίου.

Ποίημα πρώτο: Ένδοξη μέρα.

Δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα από τον πόλεμο

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

*Για καλύτερη θέαση από κινητό, παρακαλώ να γυρίσετε την οθόνη οριζόντια...

Πάνε πολλά χρόνια. Πέρασαν δεκαετίες ολόκληρες από τότε που η ευρωπαϊκή Ήπειρος βίωσε τις μαύρες μέρες του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου.

Από αυτή τη σκοπιά το στοίχημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει πετύχει. Ο πρώτος και κύριος λόγος δημιουργίας της ήταν ακριβώς να αποφευχθεί ακόμα μία πολεμική σύρραξη που αναπόφευκτα ο ανταγωνισμός των κρατών θα μπορούσε να δημιουργήσει. Πρέπει να ομολογήσουμε πως, παρά τις δυσκολίες, τις ανισότητες, την καθυστέρηση στη λήψη αποφάσεων, αυτό το πείραμα Ένωσης ανομοιογενών κρατών και πολιτισμών, έχει καταφέρει να μεγαλώσει ολόκληρες γενιές που να μην έχουν μέσα στο μυαλό τους χαραγμένες εικόνες του πολέμου.

Ο λαός μας λέει όμως πως η κατάλληλη στιγμή για να ξεσπάσει ένας πόλεμος, είναι αυτή όπου έχει ξεχαστεί ο παλιός. Παρακολουθεί κανείς με ανοιχτό το στόμα πλέον ανθρώπους να λένε: "πρέπει να γίνει πόλεμος, σιγά μωρέ…". Αντικρίζει νέους ανθρώπους αποσβολωμένος μέσα στην εικονική πραγματικότητα των παιχνιδιών να θεωρούν πως οι σκοτωμοί και τα όπλα είναι κάτι φυσιολογικό και πως η ζωή είναι ένα γιγάντιο playstation. Αυτοί οι μελλοντικοί πολίτες μεγαλώνουν με την εικόνα εικονικών απωλειών.

Ακριβώς εδώ βρίσκεται ο κίνδυνος. Οι παλαιότεροι χάνονται σιγά-σιγά και οι μνήμες που κουβαλούσαν μαζί τους και οι τρομακτικές καταστάσεις που είχαν βιώσει ατονούν. Όλες αυτές οι αφηγήσεις που μεταφέρονταν από γενιά σε γενιά, και που ακόμα και εγώ έχω ακούσει από τη γιαγιά μου, για τα παιδιά μου και τα εγγόνια μου δε θα είναι παρά κάποιες γραμμές σε ένα βιβλίο της ιστορίας. Στόχος μας είναι να μην τις αφήσουμε απλά εκεί, αλλά να τις μετουσιώσουμε σε κάτι ζωντανό. Με τον τρόπο αυτό τιμούμε όσους και όσες θυσιάστηκαν για μας κρατώντας ταυτόχρονα ζωντανή την αντιπολεμική χροιά που τόσο έχει ανάγκη η κοινωνία μας.

Η εκπαίδευση κατέχει την πρώτη θέση σε αυτόν τον σκοπό. Ως εκ τούτου είναι αναγκαίο να διδαχθούμε από την ιστορία, ώστε να μην επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος. Δυστυχώς πολλοί μαθητές και μαθήτριες βλέπουν αυτό το μάθημα σαν μία αγγαρεία, σαν μία βαρετή απομνημόνευση. Για εμένα όμως ίσως είναι το σημαντικότερο μάθημα από όλα. Είναι εκείνο το σημείο στο οποίο ενώνεται το παρελθόν με το μέλλον και η μόνη ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο. Ναι, η γλώσσα και τα μαθηματικά θα σε βοηθήσουν να μελετήσεις και να μπορέσεις να διαβάσεις τα ιστορικά κείμενα, αλλά η κριτική ματιά είναι εκείνη που θα σου ανοίξει την πόρτα της πραγματικότητας και που θα σε κάνει αύριο-μεθαύριο έναν πολίτη αποτελεσματικό και δραστήριο και όχι ένα κοινωνικό ον αποχαυνωμένο που επιζητά πολεμικές καταστάσεις γιατί νομίζει ότι είναι παιχνίδι.

Αυτά τα λίγα θα ήθελα να γράψω επετειακά και να κλείσω με ένα μήνυμα. Μπορεί στο παρελθόν ο λαός μας να ήταν με άλλους λαούς σε αντιμαχόμενα στρατόπεδα. Οι άνθρωποι όμως δημιουργούν τα κράτη. Η μόρφωση δημιουργεί τους ανθρώπους. Δεν έχουμε να χωρίσουμε τίποτα με τους άλλους λαούς και πάντα μέσα από συμβιβασμούς πιστεύω πως μπορούν να βρεθούν λύσεις. Ας έχουμε στο μυαλό μας τα λόγια του Ελευθέριου Βενιζέλου όμως:" Δεν υπάρχουν εθνικά δίκαια, μόνο εθνικά συμφέροντα". Στα πλαίσια αυτά με βάση μία φράση που ανήκει στην ιστορία πρέπει να κινηθούμε στη μελλοντική διπλωματική σκακιέρα, ώστε να αποφύγουμε τον πόλεμο σε κάθε περίπτωση μέσα από τις κατάλληλες συμμαχίες. Αλλά ακόμη και αν αυτός έρθει σε μας, να πολεμήσουμε σαν πραγματικοί ήρωες και όχι σαν θρασύδειλοι που θεωρούσαν ότι ο πόλεμος ήταν ένα παιχνίδι σε μία ηλεκτρονική πλατφόρμα!

Φυσικά και μπορεί να υπάρξει τεχνολογική εξάρτηση

Του Μιλτιάδη Κοτζιάμπαση

 (Π.Ε 70)

*Για καλύτερη θέαση από κινητό, παρακαλώ να γυρίσετε την οθόνη οριζόντια...

Άρθρο μου στον Ευβοϊκό Τύπο στις 22/10/2021

Φυσικά και μπορεί να υπάρξει τεχνολογική εξάρτηση

Τα τελευταία χρόνια, και μέσα στο κύμα της πανδημίας, η χρήση των τεχνολογικών μέσων πήρε ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις. Μικρά παιδιά από την ηλικία του νηπιαγωγείου ακόμα ήρθαν σε επαφή με τα νέα επιτεύγματα σύγχρονης τεχνολογικής επανάστασης που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια.

Το γεγονός αυτό από μόνο του δεν αποτελεί κάτι το οποίο είναι αρνητικό. Αντίθετα, μέσα σε μία εποχή απομόνωσης και αποξένωσης ήταν ένας τρόπος να έρθουμε πιο κοντά με τους δικούς μας ανθρώπους, τους φίλους μας και τους συμμαθητές μας ή τις συμμαθήτριές μας και τους δασκάλους μας. Η τεχνολογία, όπως και όλα τα δημιουργήματα του ανθρώπου, αποτελούν εργαλεία που μπορεί να έχουν διττή χρήση στη ζωή μας.

Δυστυχώς παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια πως πληθαίνουν τα συμπτώματα εξάρτησης μικρών παιδιών από ηλεκτρονικές συσκευές. Μαθητές και μαθήτριες που από πολύ νωρίς χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χωρίς να έχουν την απαραίτητη ωριμότητα, που επισκέπτονται ακατάλληλες ιστοσελίδες και που περνούν πάνω από 8 και 10 ώρες την ημέρα σε μία συσκευή, παρουσιάζουν αντιδράσεις ανάλογες με αυτές των εξαρτησιογόνων ουσιών όταν απομακρύνονται από αυτή. Τσιρίδες, κλάματα, χτυπήματα και διάφορες εμμονές είναι τα συμπτώματα που μπορούν να μας χτυπήσουν το καμπανάκι.

Λύση φυσικά δεν είναι να αφήσουμε τα παιδιά να βρεθούν εκτός τόπου και χρόνου ή ηλεκτρονικά αναλφάβητα. Λύση είναι να είμαστε δίπλα τους κατά τη διάρκεια χρήσης αυτών των συσκευών, να τους καθοδηγούμε πώς θα τις χρησιμοποιούν σωστά (παράδειγμα μέσα από εκπαιδευτικά παιχνίδια, σκάκι, παιχνίδια ενδυνάμωσης του μυαλού και ούτω καθεξής) και, όταν παρατηρούμε ότι παρουσιάζεται κάποια από τα παραπάνω γεγονότα, να λαμβάνουμε άμεσα μέτρα ακόμα και αν αυτό απαιτεί να στερηθούν για κάποιο διάστημα την αγαπημένη τους συσκευή.

Πρόκειται για ένα στοίχημα πολύ δύσκολο για τους γονείς, καθώς πολλές φορές είτε δεν υπάρχει χρόνος για να γίνει αυτό, είτε δεν έχουν ιδέα πώς να χειριστούν τις τεχνολογικές συσκευές που νιώθουν ότι έρχονται από μία άλλη εποχή, είτε θέλουν να ξεκουραστούν και επιτρέπουν στα παιδιά να ασχοληθούν με οτιδήποτε θέλουν σε μία οθόνη μόνο και μόνο για να κάνουν ησυχία.

Όταν λοιπόν χαθεί ο έλεγχος, δύσκολα ανακτάται. Φτάνουμε στην εφηβεία και τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο δύσκολα. Χαζά παιχνίδια, ακατάλληλες σκηνές και ακατάλληλες πράξεις, γίνονται παραδείγματα προς μίμηση οδηγώντας και δημιουργώντας γενιές αποχαυνωμένες και καταθλιπτικά μεγαλωμένες. Νεαροί που κατουριούνται πάνω τους για μία θέση στο παιχνίδι, ακριβώς όπως κάνουν και οι άρρωστοι τζογαδόροι στο καζίνο, νεαροί και νεαρές που ξυπνούν στις 3:00 τα ξημερώματα για να μην τους καταστρέψουν τα κάστρα, νεαροί και νεαρές που έχουν σαν πρότυπο αυτούς και αυτές που με το photoshop προβάλλονται σαν τέλειοι-ες μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Πόσο βάρος μπορεί να αντέξει άραγε μία παιδική και εφηβική ψυχή;

Τα χρόνια της αθωότητας έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Τα μονοπάτια της αρετής και της κακίας που ο Ηρακλής βρήκε μία φορά μπροστά του, οι νέοι και οι νέες μας τα συναντάνε καθημερινά. Αν δεν τους βοηθήσουμε να ανακαλύψουν τον δρόμο της τεχνολογικής Αρετής, τότε μπροστά τους ανοίγεται μία άβυσσος που οι σειρήνες της είναι τόσο γλυκές που ακόμα και εμείς δεν έχουμε τη δυνατότητα πολλές φορές να τις απαρνηθούμε. Ναι λοιπόν στη χρήση της τεχνολογίας, αλλά με μέτρο, σωστή οριοθέτηση και καθοδήγηση μέχρι να μπορέσουμε να ανοίξουμε τα φτερά μας.

Πώς τα παιδιά μαθαίνουν να μαθαίνουν

Του Μιλτιάδη Κοτζιάμπαση

 (Π.Ε 70)

*Για καλύτερη θέαση από κινητό, παρακαλώ να γυρίσετε την οθόνη οριζόντια...

Άρθρο μου στον Ευβοϊκό Τύπο στις 6/10/2021

Η σύγχρονη εκπαίδευση είναι πλέον πολύ περισσότερο απαιτητική από αυτήν που συναντούσαμε τα προηγούμενα χρόνια. Μέσα σε έναν τεράστιο όγκο πληροφοριών και γεγονότων μαθητές και μαθήτριες καλούνται να αναγνωρίζουν καταστάσεις και να οξύνουν την κριτική τους σκέψη καθημερινά.

Στόχος λοιπόν των εκπαιδευτικών είναι να διδάξουν στα παιδιά τον τρόπο ανακάλυψης των γεγονότων και κριτικής ανασκόπησής τους και να τους μάθουν πώς να γνωρίσουν εκείνες τις πυρηνικές γνώσεις που αργότερα θα χτίσουν πάνω τους.

Η μέθοδος που μπορεί να χρησιμοποιεί κάθε εκπαιδευτικός ποικίλλει. Ο στόχος όμως είναι ένας. Στο τέλος της ημέρας να μη βγάλουμε μόνο μορφωμένες προσωπικότητες, αλλά και σωστούς ανθρώπους.

Επιστρέφοντας λοιπόν στις μεθόδους, μπορούμε να πούμε ότι μία από τις καλύτερες είναι η μέθοδος της ανακαλυπτικής βιωματικής μάθησης. Εκεί τα παιδιά ανακαλύπτουν μόνα τους τα σημεία του μαθήματος και στη συνέχεια τα καταγράφουν είτε ηλεκτρονικά είτε στο χαρτί, ώστε να τα συνδυάσουν και να επιτύχουμε το προσδοκώμενο αποτέλεσμα μάθησης. Η επιτυχία εδώ έγκειται στο ότι τα παιδιά δεν δέχονται έτοιμη τροφή, αλλά μόνα τους με την καθοδήγηση του δασκάλου βρίσκουν τα σημαντικότερα σημεία μάθησης και μαθαίνουν φυσικά πώς να τα ανακαλύπτουν μόνα τους. Η παραπάνω διαδικασία είναι ιδιαίτερα χρήσιμη σε μαθήματα όπως η ιστορία. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί κάλλιστα ώστε να αναζητηθούν συγκεκριμένα σημεία μέσα από εγκυκλοπαίδειες ομαδικά ή ατομικά αφού δώσουμε τις απαραίτητες οδηγίες στα παιδιά και δεν τους αφήσουμε να αναζητούν γενικά πληροφορίες.

Μία άλλη μέθοδος που μαθαίνει στα παιδιά πώς να μαθαίνουν είναι η μέθοδος της επανάληψης. Οι αρχαίοι πρώτοι είχαν διαπιστώσει πως η επανάληψη είναι η μητέρα της μάθησης. Επαναλαμβάνουμε συνεχώς κάποιες βασικές πυρηνικές γνώσεις μέχρι να εντυπωθούν στο μυαλό μας. Προσοχή δεν μιλάμε για στείρα απομνημόνευση αλλά για απομνημόνευση των απαραίτητων θεμελίων για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε. Μία τέτοια διαδικασία μπορούμε να ακολουθήσουμε στο μάθημα της έκθεσης, ιδιαίτερα στις μικρές ηλικίες. Υπάρχει δυνατότητα λοιπόν οι πρώτες εκθέσεις να γραφτούν συνθετικά από τους μαθητές στην τάξη ώστε να κατανοήσουν και να επαναλάβουν πολλές φορές πώς γράφεται μία έκθεση, να διαπιστώσουν πώς είναι η δομή της, γιατί χωρίζουμε παραγράφους, πώς μπορούμε να εμπλουτίσουμε το λεξιλόγιο με τη χρήση επιθέτων και ούτω καθεξής. Επίσης, χρήσιμη είναι και στα μαθηματικά, καθώς η απομνημόνευση, για παράδειγμα της προπαίδειας, αποτελεί τη βάση για να προχωρήσουμε σε πιο σύνθετες διαδικασίες.

Προώθηση της μεταγνώσης, δηλαδή του να κατανοεί ο μαθητής μόνος του τι πρέπει και πώς πρέπει να το μάθει είναι και η αυτοδιόρθωση της ορθογραφίας. Οι μαθητές-τριες διορθώνουν μόνοι τους τα λάθη. Έτσι μαθαίνουν από αυτά και κάνουν κτήμα τους αρκετές λέξεις που αν τις διορθώναμε εμείς, ίσως και να μην τους έδιναν καμία σημασία.

Αυτές είναι κάποιες από τις βασικότερες στρατηγικές διδασκαλίας που μπορεί να ακολουθήσει κανείς. Σε κάθε περίπτωση είναι καλό να καλλιεργούμε στους μαθητές και τις μαθήτριες δεξιότητες οι οποίες είναι απαραίτητες στη σύγχρονη εποχή και τις οποίες μπορούν να τις προσλάβουν με κάθε τρόπο είτε αυτός εμπεριέχει τη χρήση της τεχνολογίας είτε περιέχει αποκλειστικά τη χρήση των παραδοσιακών μεθόδων. Κατά την ταπεινή μου άποψη, ο συνδυασμός των δύο παραπάνω μπορεί να αποφέρει τα βέλτιστα αποτελέσματα στην εκπαιδευτική διαδικασία. Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε πως είναι απαραίτητο να δοθεί βαρύτητα στα σημεία εκείνα που θα φανούν στους μαθητές και στις μαθήτριες χρήσιμα αύριο-μεθαύριο στην καθημερινή τους ζωή.

Θα ήταν καλό να τονίσουμε πως κάθε παιδί είναι διαφορετικό και έχει τον δικό του ρυθμό όπως και κάθε μέθοδος δεν είναι πάντα η κατάλληλη για όλους τους μαθητές και μαθήτριες. Εκεί ακριβώς έγκειται και το ταλέντο του δασκάλου, ώστε να χρησιμοποιεί όσο το δυνατόν περισσότερες μεθόδους διδασκαλίας που θα είναι ικανές να καλύψουν όλους τους τύπους μαθητών και μαθητριών. Θα είναι ικανές με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο να δώσουν στα παιδιά την απαραίτητη ώθηση για να χτίσουν μελλοντικά στρατηγικές μάθησης και εκπαίδευσης του εαυτού τους, ζωτικής σημασίας για την επιτυχία τους στον στίβο της ζωής.

Η κραυγή των ζώων

 Η κραυγή των ζώων

Τα ζώα κραυγάζανε παλιά,

η πλάση αντηχούσε,

ελπίδα άνθιζε παντού,

το φως κυριαρχούσε…

Τα ζώα κραυγάζουν δυνατά

και η καρδιά σκιρτάει,

τίποτα δεν υπάρχει πια,

το μαύρο πώς πονάει…

Τα ζώα κραυγάζουν σιγανά,

το μέλλον τους θαμπώνει,

τίποτα δεν ανθίζει πια

το μαύρο τους κυκλώνει…

Τα ζώα κραυγάζουν βουβά,

το αύριο μαυρίζει,

Άνθρωπε σκέψου λογικά

η φύση σε ραπίζει…

Τα ζώα δεν κραυγάζουν πια,

η φλόγα τους αγγίζει,

σκοτάδι απλώνεται παντού

και η ψυχή ραγίζει…

Μα αν στο μέλλον μία κραυγή

από τη ρωγμή αναβλύζει,

θα είναι ανθρώπινη αυτή

και στάχτη θα μυρίζει!

Ποιητική συλλογή: Η πλάση θα συνέλθει.


Ποίημα δεύτερο: Η κραυγή των ζώων.


Copyright: Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης

Τα δάση πήρανε φωτιά!

Τα δάση πήρανε φωτιά

Ο κόσμος είναι φωτεινός,

τα δέντρα λουλουδιάζουν,

και η χαρά μας άπειρη,

όλα μαζί ταιριάζουν…

Άφησες ήλιο και βροχή

να αγγίξει την ψυχή σου,

μα η φωτιά σου είναι καυτή,

στάχτη στη διαταγή σου…

Τα δάση πήρανε φωτιά,

καίγεται η ζωή μας,

μαυρίζει ο κόσμος δυστυχώς,

μουδιάζει το κορμί μας…

Μα η ελπίδα ζωντανή,

αγγίζει πια το μέλλον,

σαν μία μακρινή αστραπή 

που φέγγει εκ των προτέρων…

Τώρα θα αλλάξει η ροή,

πάλι από την αρχή θα έρθει,

δε θα είναι μόνη και άπραγη,

η φύση θα συνέλθει…

Τα δάση πήρανε φωτιά,

καίγεται η ζωή μας,

μαυρίζει ο κόσμος δυστυχώς,

μουδιάζει το κορμί μας…

Ποιητική συλλογή: Η πλάση θα συνέλθει.


Ποίημα πρώτο: Τα δάση πήρανε φωτιά.


Copyright: Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης

Μπροστά στις δυνάμεις της φύσης είμαστε πραγματικά ένα μηδενικό

Του Μιλτιάδη Κοτζιάμπαση

Τις τελευταίες εβδομάδες συνέβη στη χώρα μας μία από τις μεγαλύτερες φυσικές καταστροφές στην ιστορία της. Χιλιάδες στρέμματα έγιναν στάχτη και η οικολογική καταστροφή είναι πραγματικά αδιανόητη.

Τραγικές είναι και οι ανθρώπινες απώλειες που υπήρξαν από την πλευρά των εθελοντών πυροσβεστών, που έδωσαν τα πάντα μαζί με τους πυροσβέστες τόσο της χώρας μας όσο και άλλων χωρών, για να τιθασεύσουν το πύρινο θηρίο. Τηρουμένων των αναλογιών οι ανθρώπινες απώλειες ευτυχώς δεν μεγεθύνθηκαν. Οι μνήμες από το Μάτι είναι ακόμα νωπές και ο φόβος είναι αυτός που οδηγεί τους ανθρώπους πολλές φορές στο να προστατευτούν. Την ίδια στιγμή πρέπει να παραδεχτούμε ότι σε οργανωτικό επίπεδο, όσον αφορά τον τομέα "ανθρώπινες απώλειες", έχουν γίνει σημαντικά βήματα μετά τις τελευταίες φυσικές καταστροφές. Δεν ισχύει όμως το ίδιο και σε επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος.

Η χώρα μας εκεί υστερεί σημαντικά. Ο πυροσβεστικός στόλος είναι απαρχαιωμένος, αντιπυρικές ζώνες δεν υπάρχουν πουθενά, η ατομική ευθύνη που έχει ο καθένας για να καθαρίζει το οικόπεδό του αγνοείται, αυθαίρετα συνεχίζονται να χτίζονται μέσα σε δάση, οι πυρομανείς συλλαμβάνονται και αφήνονται ελεύθεροι ή δεν οδηγούνται ποτέ στη δικαιοσύνη, οικοπεδοφάγοι και συμφέροντα δρουν ανεξέλεγκτα. Αυτές είναι οι βασικές αιτίες της κακοδαιμονίας μας. Η κλιματική κρίση είναι απλά ο σύμμαχός τους.

Ακόμη όμως και όλα τα παραπάνω να φτιάξουμε, που πρέπει να γίνουν ασυζητητί, η δύναμη της φύσης μερικές φορές είναι τόσο μεγάλη που το μόνο που μπορούμε να κάνουμε, είναι να παρακολουθούμε εμβρόντητοι τα όσα εκτυλίσσονται. Σε χώρες συνηθισμένες σε βροχή, όπως η Γερμανία, η Αυστρία και η Ολλανδία, είδαμε πριν ένα μήνα απίστευτες πλημμύρες και καταστροφές με πολλά θύματα.

Όταν λοιπόν η φύση μάς χτυπάει ανελέητα, είναι φυσικό πολλές φορές να χάνουμε την ψυχραιμία, να λειτουργούμε με το συναίσθημα και να πιστεύουμε οτιδήποτε μας προωθούν. Αν μάλιστα έχουμε μία επιρρέπεια προς το να πιστεύουμε ότι τα πάντα είναι σχεδιασμένα και για όλα φταίνε όλοι οι άλλοι, τότε δεν θέλουμε παρά ένα μικρό κομματάκι για να κυλήσουμε στον βούρκο του δογματισμού και των fake news. Χάνουμε την πίστη μας στα επιστημονικά δεδομένα, αναλωνόμαστε μόνο στο παρόν, έτοιμοι να κατηγορήσουμε τους πάντες και τα πάντα και ζωσμένοι με εκρηκτικά της μικροπολιτικής που μπορούν να διχάσουν και να καταστρέψουν οποιαδήποτε κοινωνία.

Μπροστά στις δυνάμεις της φύσης είμαστε απλά ένα μηδενικό. Όσο πιο γρήγορα το καταλάβουμε αυτό, τόσο πιο γρήγορα θα πάρουμε μέτρα πρόληψης για να αντιμετωπίσουμε την κλιματική κρίση και να αποφύγουμε παρόμοιες εικόνες, όσο μπορεί να συμβεί αυτό.

Άρθρο μου στον Ευβοϊκό Τύπο στις 17/9/2021

Ο άνθρωπος μέσα του έχει αστείρευτες δυνάμεις.

Του Μιλτιάδη Κοτζιάμπαση

 (Π.Ε 70)

*Για καλύτερη θέαση από κινητό, παρακαλώ να γυρίσετε την οθόνη οριζόντια...

Πραγματικά τα όσα έχουν συμβεί τα τελευταία δώδεκα χρόνια στη χώρα μας, αλλά και τα όσα συμβαίνουν σε χώρες οι οποίες αντιμετωπίζουν απίστευτες δυσκολίες, αποτελούν ζωντανό παράδειγμα για το πώς ο άνθρωπος μπορεί να ανταπεξέλθει ακόμα και στις πιο δύσκολες και αντίξοες συνθήκες.

Πολλές φορές, οι ίδιοι μπορεί να νιώθουμε αδύναμοι ή να εγκαταλείπουμε την προσπάθεια χωρίς να παλεύουμε περαιτέρω. Αυτό όμως μας κάνει μαλθακούς και μας οδηγεί σε μία ζωή στάσιμη. Ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές είναι αναγκαίο να βγάζουμε τη δύναμη που υπάρχει ακόμη και υποσυνείδητα μέσα μας και να λέμε στον εαυτό μας τη μαγική φράση: "Μπορείς και θα τα καταφέρεις". 

Η κλιματική κρίση είναι εδώ και ήρθε για να μείνει

Του Μιλτιάδη Κοτζιάμπαση

 (Π.Ε 70)

*Για καλύτερη θέαση από κινητό, παρακαλώ να γυρίσετε την οθόνη οριζόντια...

Στην παρακάτω εικόνα φαίνεται η κατάσταση των σημερινών πυρκαγιών στην Ιταλία, στην Ελλάδα, στην Τουρκία, στη δυτική Ρωσία και στις βαλκανικές χώρες γενικότερα. 

Δεν χρειάζεται να είσαι ειδικός για να καταλάβεις ότι τα πράγματα έχουν πάρει μία άσχημη τροπή. Το ανησυχητικό σε όλη αυτήν την κατάσταση είναι πως είτε κάνουμε πως δεν καταλαβαίνουμε, είτε δεν καταλαβαίνουμε το τι έρχεται.

Μας αρέσει να αναλωνόμαστε σε ατέρμονες συζητήσεις και δεν ψάχνουμε την ουσία του προβλήματος η οποία θα μπορούσε να μας βοηθήσει πριν να είναι αργά. Εξ ου και ο κύριος Λέκκας εχθές τα είπε πολύ καλά στη συνέντευξη που έδωσε στο Open.

Καμιά φορά το ένστικτο είναι ισχυρότερο από τη λογική

*Για καλύτερη θέαση από κινητό, παρακαλώ να γυρίσετε την οθόνη οριζόντια...

Οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν, και η επιστήμη το παραδέχεται, ότι πρέπει να πράττουν στη ζωή τους με βάση τη λογική. Βασισμένοι στα επιστημονικά δεδομένα και στα όσα μπορούν οι αισθήσεις του ανθρώπου να προσδιορίσουν με ακρίβεια πρέπει να παίρνουν τις αποφάσεις τους και να καθορίζουν τις πτυχές της ζωής τους.

Υπάρχουν όμως περιπτώσεις στις οποίες καμιά φορά η λογική δεν οδηγεί στα αναμενόμενα αποτελέσματα. Είναι πιθανό να παίρνουμε λοιπόν μία απόφαση επειδή ακολουθούμε το ένστικτό μας και επειδή θεωρούμε ότι αυτή είναι η σωστή, ακόμα κι αν μερικές φορές η λογική μας λέει να την αναβάλλουμε ή να μην το πράξουμε καθόλου.

Το φαγητό μπορεί να είναι απόλαυση και καταστροφή ταυτόχρονα

Στην Ελλάδα το φαγητό αποτελεί στην πραγματικότητα μία ιεροτελεστία. Ειδικότερα στις παλαιότερες εποχές έφερνε κοντά όλη την οικογένεια και αποτελούσε τον χώρο συζήτησης των μελλοντικών οικογενειακών σχεδίων. Σε μεγάλο βαθμό αυτό συνεχίζει να ισχύει και σήμερα.

Στο εξωτερικό αντίθετα αποτελεί μία ενδιάμεση στάση ανάμεσα στις ώρες εργασίας. Το απόγευμα όταν έχει τελειώσει πλέον μία αγχώδης ήμερα, στρώνεται το οικογενειακό τραπέζι. Το γεγονός αυτό έχει ένα πλεονέκτημα και ένα μειονέκτημα. Το πλεονέκτημα έγκειται στο ότι δεν τρώμε αργά το βράδυ, σε αντίθεση με το ελληνικό πρότυπο που σίγουρα πεινάμε ξανά μέχρι το βράδυ. Το μειονέκτημα βρίσκεται στο γεγονός πως εκείνη την ώρα και μετά το φαγητό δεν υπάρχει κάποιος χρόνος για να αξιοποιηθεί δημιουργικά παρά μόνο ελάχιστος για ξεκούραση και ύπνο.