Τα σχολεία ανοίγουν ξανά. Τα παιδιά είναι έτοιμα, οι γονείς;

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στον Ευβοϊκό τύπο στις 30/09/2022

*Για καλύτερη θέαση από κινητό, παρακαλώ να γυρίσετε την οθόνη οριζόντια...

Τα σχολεία ανοίγουν ξανά. Τα παιδιά είναι έτοιμα, οι γονείς;

Μία νέα σχολική χρονιά ξεκίνησε. Μικροί και μεγάλοι περιμένουν με ανυπομονησία τα όσα θα διαδραματιστούν αυτό το σχολικό έτος. Όπως είναι λογικό, οι μικρότεροι μαθητές, έχουν άγχος για το νέο περιβάλλον στο οποίο θα βρεθούν. Οι μεγαλύτεροι σκέφτονται τις αυξημένες απαιτήσεις που υπάρχουν καθώς μεγαλώνει κανείς.

Τα παιδιά όμως προσαρμόζονται σε όλες τις καταστάσεις γρήγορα και εύκολα σε αντίθεση με τους ενήλικες που όσο μεγαλώνουν αλλοιώνεται η ιδιότητα της προσαρμογής. Καθώς τα χρόνια περνούν, είναι λογικό ο άνθρωπος να μην επιθυμεί πολλές αλλαγές και να θέλει σιγουριά και ασφάλεια. Σε έναν χώρο, όπως είναι το σχολείο, όπου υπάρχουν καθημερινά δεκάδες μεταβλητές, αυτό είναι λογικό να προκαλεί άγχος στους γονείς σε βαθμό μεγαλύτερο και από αυτό που έχουν οι μαθητές και οι μαθήτριες.

Καθοριστικό ρόλο στο σημείο αυτό πρέπει να παίξουν οι εκπαιδευτικοί οι οποίοι μέσα από τη σωστή διαχείριση και ενημέρωση των γονέων, θα τους βοηθήσουν να κατανοήσουν κάποια πράγματα και να περιορίσουν τις ανησυχίες τους. Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει ο δάσκαλος της τάξης να είναι ανοιχτός σε σκέψεις και ιδέες χωρίς παρωπίδες, αλλά ταυτόχρονα να οριοθετεί και τη γραμμή εκείνη που δεν επιτρέπει παρεμβάσεις στη δουλειά του και στο παιδαγωγικό του έργο.

Κάποιες συμβουλές λοιπόν που θα μπορούσαμε να παραθέσουμε στο σημερινό άρθρο και είναι ικανές να περιορίσουν το άγχος των γονέων είναι οι εξής:

Αφήστε τα παιδιά να ωριμάσουν και μην τα πιέζετε υπερβολικά. Κάθε πράγμα στον καιρό του. Βοηθήστε τα να προσαρμοστούν σε όλες τις καταστάσεις. Είτε αυτές απαιτούν περισσότερη δουλειά είτε περισσότερη χαλαρότητα. Όσο πιο μικροί αποκτήσουμε την παραπάνω δεξιότητα, τόσο μεγαλώνοντας θα αντιμετωπίσουμε λιγότερα προβλήματα.

Μην είστε όμως και υπερβολικά χαλαροί, γιατί τότε θα το εκμεταλλευτούν και τα αποτελέσματα στο τέλος θα σας προκαλέσουν μεγαλύτερο άγχος. Κρατήστε το μέτρο σε όλα τα πράγματα στη ζωή σας, όπως έλεγαν και οι αρχαίοι Έλληνες.

Κάθε αρνητική κατάσταση που προκύπτει στην τάξη, στο διάλειμμα ή κατά τη διάρκεια της φυσικής αγωγής, δεν είναι ενδοσχολική βία. Ενδοσχολική βία σημαίνει να μη θέλει ο μαθητής να έρθει στο σχολείο γιατί καθημερινά δέχεται λεκτικά και σωματικά χτυπήματα. Αυτό δεν είναι εύκολο στο δημοτικό να συμβεί, καθώς οι μαθητές και μαθήτριες είναι πιο αγνοί, ενώ συνήθως υπάρχει και υπεύθυνος εκπαιδευτικός στην τάξη που περνάει ώρες εκεί και διαπιστώνει καταστάσεις.

Μην αγχώνεστε για τις συζητήσεις στα παιχνίδια και τις διαφωνίες που μπορεί να υπάρξουν στο σχολείο. Το σχολείο είναι μία μικρογραφία της κοινωνίας. Είναι λογικό λοιπόν να αφήσουμε τους μαθητές και τις μαθήτριες να διαφωνήσουν, να διαχειριστούν καταστάσεις μόνοι τους με τη σωστή καθοδήγηση των εκπαιδευτικών.

Αφήστε τις έριδες που μπορεί να έχετε, για οποιαδήποτε λόγο, με άλλους γονείς του τμήματος έξω από το σχολικό περιβάλλον. Το μόνο που μπορεί να καταφέρετε είναι να προκαλέσετε μεγαλύτερα προβλήματα στο ίδιο σας το παιδί και να κάνετε δυσκολότερο το έργο του εκπαιδευτικού.

Βάλτε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα και κρατήστε το σταθερό. Με αυτό τον τρόπο θα αποφύγετε τις απρόσμενες καταστάσεις και τις διαφωνίες που προκαλούν εντάσεις.

Απολαύστε τις στιγμές χαλάρωσης, όταν σας δίνονται, και αφιερώστε χρόνο στα παιδιά σας.

Κόψτε κάθε γκρίνια από την αρχή. Κάντε ξεκάθαρα ποια είναι τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των μεγάλων και των μικρών. Μην μπαίνετε σε συζητήσεις χωρίς νόημα καθώς θα γεμίσετε με άγχος.

Να τηρείτε με σαφήνεια τα όρια στην οικογένεια. Είναι καλό και ασφαλές για τα παιδιά να γνωρίζουν ποιος είναι ο μεγάλος και ποιος ο μικρός στο σπίτι.

Όταν συμβαίνουν αρνητικές καταστάσεις που οφείλονται στα παιδιά σας, εξηγήστε τους πως υπάρχουν ανάλογες συνέπειες. Για παράδειγμα, αν σπάσουν ένα βάζο από τα νεύρα τους, θα πρέπει να το πληρώσουν από το χαρτζιλίκι τους.

Αφιερώστε χρόνο στον εαυτό σας. Τα παιδιά σας είναι τα πάντα. Μην ξεχνάτε όμως ότι και εσείς είστε άνθρωποι και χρειάζεστε τον προσωπικό σας χρόνο. Αυτό δεν πρέπει να σας προκαλεί τύψεις. Είναι φυσιολογικό και αναζωογονητικό.

Θα μπορούσαμε να γράφουμε ιδέες και συμβουλές για ώρες, αλλά σταχυολογήσαμε τα σημαντικότερα σημεία που πηγάζουν από τα χρόνια εμπειρίας μας στην εκπαίδευση. Το άρθρο αυτό πρέπει να διαβάζεται ξανά και ξανά στην έναρξη κάθε σχολικής χρονιάς. Δυστυχώς με τα χρόνια διαπιστώνουμε ότι οι μαθητές και οι μαθήτριες έχουν μάθει και χειραγωγούν με πολλούς και διάφορους τρόπους τους γονείς τους και αυτό αργά ή γρήγορα φτάνει στη σχολική μονάδα. Προσπαθήστε να καταλάβετε πότε υπάρχει στην πραγματικότητα πρόβλημα και πότε όχι και μην αφήσετε αρνητικές συμπεριφορές να επαναλαμβάνονται. Από τα χρόνια της απόλυτης τάξης και πειθαρχίας, περάσαμε στα χρόνια της ασυδοσίας, κάτι που μπορεί κανείς να το συναντήσει ευρύτερα στην κοινωνία μας, από την τήρηση του κώδικα οδικής κυκλοφορίας έως και την τήρηση των πιο απλών νομοθετημάτων. Το βασικό θεμέλιο στο χτίσιμο του χαρακτήρα των μαθητών και των μαθητριών πέρα από τη γονιδιακή τους δεξαμενή, είναι το οικογενειακό περιβάλλον και μετέπειτα το σχολικό. Οτιδήποτε και να κάνει ο δάσκαλος ή η δασκάλα, αν ο γονέας δεν κατανοήσει σε βάθος τα όσα γράφτηκαν παραπάνω, τότε τα πράγματα θα είναι πιο περίπλοκα για όλους…

Καλή σχολική χρονιά λοιπόν με υγεία, πανδαισία σκέψεων και χωρίς άγχος.

Δώστε προσοχή στην υπερβολική ανάλυση των σκέψεών σας

  Δώστε προσοχή στην υπερβολική ανάλυση των σκέψεών σας

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στον Ευβοϊκό τύπο στις 16/09/2022

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

*Για καλύτερη θέαση από κινητό, παρακαλώ να γυρίσετε την οθόνη οριζόντια...

Πολλές φορές στη ζωή συναντάμε καταστάσεις στις οποίες θέλουμε να έχουμε απόλυτη επιτυχία και να τα κάνουμε όλα τέλεια. Αυτό δεν είναι πάντα εφικτό και το γνωρίζουμε εκ των προτέρων. Το μυαλό όμως έχει την τάση να μην το αναγνωρίζει και, όπως είναι λογικό, προκαλούμε στον εαυτό μας άγχος και αγωνία, χωρίς να υπάρχει ιδιαίτερος λόγος.

Η αποτυχία και η επιτυχία στη ζωή είναι και θα είναι δεδομένη. Δεν μπορούμε πάντα να νικάμε, δεν μπορούμε πάντα να είμαστε άριστοι, δεν μπορούμε πάντα να τα έχουμε όλα προγραμματισμένα και δεδομένα. Σημαντικά ζητήματα όπως είναι η υγεία μας, πολλές φορές τα παραμελούμε με αποτέλεσμα, όταν περάσει ο χρόνος από πάνω μας, να είναι πλέον αργά. Με άλλα λόγια, βλέπουμε το δέντρο και χάνουμε το δάσος. Προκαλούμε στον εαυτό μας εσωτερικές σωματικές και ψυχικές βλάβες, όχι ηθελημένα, αλλά μόνο και μόνο επειδή το μυαλό μας παίζει διάφορα παιχνίδια.

Ο πρώτος τρόπος να το αντιμετωπίσουμε αυτό είναι να αποβάλλουμε τις αγχωτικές σκέψεις, όταν αυτές έρχονται από μόνες τους στο μυαλό μας. Οι υπερβολικές φοβίες και υπερβολικοί κίνδυνοι υπάρχουν, αλλά οι πιθανότητες να μας συναντήσουν άμεσα είναι περιορισμένες. Αν συμβούν σε εμάς, τότε μπορούμε να προχωρήσουμε σε μία εκτενέστερη ανάλυσή τους και να ψάξουμε τις πιθανές λύσεις. Στόχος είναι να κάνουμε τις συνέπειες όσο το δυνατόν ηπιότερες, αφού δεν είναι πάντα εφικτό να τις εξαλείψουμε τελείως. Τα όσα διαβάζετε σήμερα δεν σας οδηγούν σε ένα μονοπάτι για το οποίο δεν πρέπει να είστε προετοιμασμένοι για το αναπάντεχο και ακραίο γεγονός στη ζωή σας. Απλά μας προτρέπουν να αφιερώσουμε λίγο χρόνο στις σκέψεις μας για το τι θα συμβεί αν προκύψει κάτι το οποίο δεν περιμένουμε και μας δείχνουν καθαρά ότι δεν είναι χρήσιμο στον βίο μας να ξυπνάμε και να κοιμόμαστε με αυτή την έννοια συνέχεια.

Θα μου πείτε πόσο εύκολο είναι αυτό στον σύγχρονο τρόπο ζωής; Οικονομικά προβλήματα, οικογενειακά προβλήματα, άνθρωποι χωρίς όνειρα και προσδοκίες από τη ζωή που μεγαλώνουν σε μία χώρα που δεν προσφέρει ιδιαίτερες ευκαιρίες ανέλιξης, αλλά και σε μία χώρα που πολλές φορές γεμίζει το σακούλι της αισιοδοξίας μόνο και μόνο από το κλίμα της. Η αλήθεια είναι ότι στη σημερινή κοινωνία οδηγούμαστε σε μία κατάσταση που δεν μπορεί εύκολα να αποφευχθεί λόγω των κοινωνικών συμβάσεων. Θεωρούμε δεδομένο ότι αν κάνουμε παιδιά, θα πρέπει να έχουν τα πάντα. Πολλές δραστηριότητες, φροντιστήρια παντός τύπου και οτιδήποτε άλλο χωράει στο μυαλό μας. Πολλές φορές δεν μπορούμε να τα προσφέρουμε όλα αυτά, με αποτέλεσμα να έρχονται στενάχωρες σκέψεις στο μυαλό μας. Ξεχνάμε όμως πως το σημαντικότερο και ομορφότερο δώρο είναι η ίδια η ζωή που προσφέρουμε, είναι η παρουσία μας μέσα στο σπίτι και τα όσα δίνουμε στα παιδιά μας στο μέτρο των δυνατοτήτων μας. Σε καμία περίπτωση δε σημαίνει ότι αν τους προσφέραμε ακόμα περισσότερα υλικά αγαθά και δραστηριότητες θα ήταν πιο ευτυχισμένα και επιτυχημένα μελλοντικά.

Το ίδιο φυσικά ισχύει και στη δουλειά μας. Όταν αναλύουμε πολύ τα όσα συμβαίνουν σε επαγγελματικό επίπεδο και θεωρούμε τον εαυτό μας, παρότι δίνει τα πάντα, ότι δεν προσφέρει όσα μπορεί να προσφέρει, τότε αυτόματα η ανάλυση των σκέψεών μας, μας οδηγεί σε χαμηλή αυτοπεποίθηση και περισσότερο άγχος. Δώστε τον καλύτερό σας εαυτό και μη φοβάστε τίποτα. Αργά ή γρήγορα αυτό θα φανεί. Λάθη κάνουμε και θα κάνουμε. Λάθη πρέπει να κάνουμε. Δε χρειάζεται να τα αναλύουμε υπερβολικά ούτε να ψάχνουμε συνεχώς το γιατί. Αυτό που είναι αναγκαίο, μπορεί με λίγη μοναχική ή συλλογική σκέψη, να επιλυθεί, να βρεθεί η αιτία του προβλήματος και να διορθωθεί το ζήτημα που μας απασχολεί, χωρίς να ταλανιστούμε επί ώρες, μήνες, χρόνια καταστρέφοντας τις υπόλοιπες πτυχές της ζωής μας.

Όπως λέμε και εμείς οι ψαράδες, σήμερα δεν έπιασες ψάρι, αύριο δε θα πιάσεις ψάρι, μην το αναλύεις και πολύ, αν είναι να ρθει, θα έρθει. Κρατήστε στο μυαλό σας πως, αν είστε κατάλληλα προετοιμασμένοι, μελετημένοι και εξοπλισμένοι, η τύχη θα έρθει να σας βρει ακόμα και αν αργήσει. Αν κολλήσετε όμως στην υπερβολική αναλυτική σκέψη, μπορεί να μην τολμήσετε ποτέ να κάνετε την κίνηση που πρέπει να κάνετε, το επόμενο μεγάλο βήμα και να μείνετε για πάντα εγκλωβισμένοι και βυθισμένοι σε ένα τούνελ σκέψεων που δεν έχει τέλος…

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΕΛΛΑΔΑ!!!

 Μέρες που είναι πρέπει να θυμόμαστε και να τιμούμε πάνω από όλα αυτούς που έδωσαν το αίμα τους για να είναι η πατρίδα ελεύθερη. 

Είμαστε υποχρεωμένοι να διδάσκουμε ιστορία και να μαθαίνουμε από αυτήν χωρίς να έχουμε παρωπίδες και δογματικές απόψεις.

Κάθε χρόνο τέτοια μέρα η συγκίνηση ξεχειλίζει και περιμένουμε πώς και πώς τις εκδηλώσεις της αυριανής.

Είναι καλό να θυμόμαστε όμως το πώς φτάσαμε ως εδώ και τα λάθη μας. Αυτός είναι ο βασικός στόχος της ιστορίας, να μας διδάσκει τα λάθη, ώστε να μην επαναλαμβάνονται. 

Η τιμή λοιπόν αυτή τη μέρα ανήκει στους ήρωες και στις ηρωίδες. Τους Έλληνες του εξωτερικού και τους Έλληνες που ζούσαν στη σκλαβωμένη πατρίδα μας και έδωσαν το αίμα τους για να είμαστε εμείς σήμερα ελεύθεροι, να μιλάμε ελληνικά και να έχουμε τη θρησκεία μας.

Δεν πρέπει όμως, κατά την άποψή μου, να φοβόμαστε να μιλήσουμε ή να ξεχνάμε τις στιγμές που σημάδεψαν αρνητικά την επανάσταση. Ακόμα και τώρα, 200 χρόνια μετά, συνεχίζουν να ταλανίζουν την πατρίδα μας και φοβόμαστε να μιλήσουμε για αυτές και να τις αγγίξουμε. Θα ήθελα να σταθώ σε δύο. Στον εμφύλιο πόλεμο, που είχε σαν αποτέλεσμα περισσότερους νεκρούς από ό,τι είχε ο πόλεμος με τους Τούρκους, που οδήγησε τον Κολοκοτρώνη στη φυλακή και στην απώλεια του γιου του. Που διέλυσε όλη την προσπάθεια που είχαμε κάνει στην αρχή και κόντεψε να τινάξει την επανάσταση στον αέρα.

Δεύτερο στοιχείο, το οποίο διδασκόμαστε από την ιστορία και πιο τραγικό, είναι η δολοφονία του Καποδίστρια τη στιγμή που προσπαθούσε να στήσει ένα ευρωπαϊκό κράτος, διαφορετικό από αυτό που είχαμε μάθει να ζούμε μέχρι τότε υπό την οθωμανική κατοχή...

Τα διδάγματα για εμένα αυτές τις μέρες είναι πολλαπλά και πρέπει να περάσουνε στον ελληνικό λαό με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο.

Χωρίς θυσίες και κόπο δεν πετυχαίνει κανείς τίποτα.

Χωρίς ενότητα, κάθε προσπάθεια είναι καταδικασμένη εξ αρχής. Η φωτογραφία του Μάρκου Μπότσαρη αυτή την έννοια έχει, καθώς ήταν ένας από τους αγωνιστές που πάλεψαν και θυσιάστηκαν για την ενότητα.

Άνθρωποι που τραβάνε μπροστά και προσπαθούν να αλλάξουν τα κακώς κείμενα της χώρας μας, πρέπει να στηρίζονται από όλους μας και με κάθε τρόπο, μακριά από μικροπολιτικά συμφέροντα.

Αν οι τρεις παραπάνω προϋποθέσεις δεν εκπληρωθούν, τότε η προσπάθεια που κάνανε οι αγωνιστές του 1821 μένει ημιτελής και η πατρίδα μας μονίμως ένα σκαλί κάτω από εκεί που της αξίζει να βρίσκεται.

Χρόνια πολλά λοιπόν. Ας γιορτάσουμε αύριο όλοι με τις οικογένειές μας τα 201 χρόνια ελευθερίας, ας συζητήσουμε με τα παιδιά μας, χωρίς φόβο, τι μπορούμε να κάνουμε, ώστε να γίνουμε καλύτεροι και να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων, όπως μας αρμόζει...

Μαμά, δε θέλω να πάω σχολείο

Μαμά, δε θέλω να πάω σχολείο

*Για καλύτερη θέαση από κινητό, παρακαλώ να γυρίσετε την οθόνη οριζόντια...

Άρθρο μου στον Ευβοϊκό Τύπο στις   11/3/2021

Τα τελευταία χρόνια, είναι αλήθεια ότι έχουμε δεχθεί όλοι και όλες τεράστια πίεση με την κατάσταση που βιώνουμε. Σαν αποτέλεσμα έχουμε γίνει περισσότερο ελαστικοί στην τήρηση των ορίων, περισσότερο ευαίσθητοι σε πολλά ζητήματα που αφορούν τα παιδιά μας.

Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό, αρκεί να μη γίνεται σε υπερβολικό βαθμό. Μετά το τέλος του εκπαιδευτικού μοντέλου της απόλυτης πειθαρχίας, το οποίο όλοι ομολογούν πλέον πως παιδαγωγικά είχε μειωμένη αξία, περάσαμε στο δημοκρατικό μοντέλο το οποίο φυσικά και έχει πολλά πλεονεκτήματα έναντι του πρώτου. Χρειάζεται όμως σωστή διαχείριση για να είναι επιτυχημένο.

Το σχολείο, ως θεσμός, οφείλει να προετοιμάσει τα παιδιά για την ένταξή τους στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Όταν με το καλό οι μικροί μαθητές και μαθήτριες ενηλικιωθούν και γίνουν πολίτες, θα συναντήσουν στη ζωή τους πολλούς και διαφορετικούς χαρακτήρες. Με άλλους θα ταιριάξουν καλύτερα και με άλλους όχι. Στις περισσότερες των περιπτώσεων όμως είναι αδύνατο να επιλέξουν μόνο έναν κύκλο ανθρώπων από τον οποίο θα περιστοιχίζονται με άτομα τα οποία αυτοί επιθυμούν. Είναι αναγκαίο να μάθουμε στα παιδιά μας να προσαρμόζονται σε όλες τις καταστάσεις, καθώς αυτή είναι μία δεξιότητα που θα τους δώσει ένα μεγάλο πλεονέκτημα στη ζωή τους αργότερα. Να ξεκαθαρίσω εδώ πως δε μιλάω για ακραίες περιπτώσεις.

Από την άλλη, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα μικρά παιδιά πολλές φορές, όπως και οι μεγάλοι, θέλουν να περάσει το δικό τους. Αυτό δεν έχει να κάνει με τον χαρακτήρα του παιδιού, αλλά έτσι είναι η ανθρώπινη ιδιοσυγκρασία. Ακόμη και εμείς ως μεγάλοι αυτό θέλουμε. Γνωρίζουμε όμως ότι δεν είναι πάντοτε εφικτό. Πολλές φορές λοιπόν το παιδί μπορεί να βρει διάφορες δικαιολογίες επειδή απλά ίσως έχει σηκωθεί κουρασμένο και δεν θέλει να πάει στο σχολείο. Θα επιδιώξει λοιπόν να το πετύχει με κάθε τρόπο. Εμείς ως μεγάλοι συχνά μπορεί να έχουμε πει το πρωί: " Τι καλά θα ήταν να μέναμε στο κρεβάτι μας για λίγο ακόμα". Γνωρίζουμε όμως ότι αυτό δεν είναι δυνατό στην κοινωνία που ζούμε και με τις υποχρεώσεις που έχουμε. Τα παιδιά, ιδιαίτερα στο δημοτικό, δεν το κατανοούν αυτό και πρέπει να τους το διδάξουμε. Στις περισσότερες συζητήσεις που γίνονται με τα παιδιά στο μάθημα της μελέτης ή της κοινωνικής αγωγής, γνωρίζουν πάντα τη λέξη δικαίωμα, αγνοούν όμως συνήθως τη λέξη υποχρέωση…

Στην προσπάθειά τους λοιπόν να περάσει το δικό τους μπορούν να βρουν επιχειρήματα όλων των ειδών. Το πιο συχνό είναι ότι κάτι τους φταίει, κάποιος συμμαθητής τους ή κάποιος δάσκαλος. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε σε αυτή την περίπτωση είναι να εξηγήσουμε στα παιδιά πως έτσι είναι η ζωή. Τουλάχιστον αυτό κάνω εγώ όταν καμιά φορά το πρωί μου λένε τα παιδάκια μου ότι δε θέλουν να πάνε στο σχολείο. Έτσι είναι οι υποχρεώσεις και οι κοινωνικές συμβάσεις και δεν μπορούμε πάντα να τις αναιρέσουμε.

Το χειρότερο που έχετε να κάνετε είναι να πέσετε στην παγίδα και να αρχίσετε να κατηγορείτε κάποιον μαθητή ή κάποιον εκπαιδευτικό. Αν θεωρείτε ότι αυτό συμβαίνει συνεχώς και είναι μία πάγια κατάσταση, τότε καλά θα κάνετε να μιλήσετε απευθείας στον εκπαιδευτικό της τάξης είτε για ζήτημα που αφορά τον ίδιο είτε για ζήτημα που αφορά τη σχέση μεταξύ μαθητών-τριών. Αν αρχίσετε να κακολογείτε οποιονδήποτε μπροστά στο παιδί, το μόνο που θα καταφέρετε είναι να χάσετε τελείως τον έλεγχο, καθώς η υποβάθμιση του δασκάλου και των συμμαθητών του μπροστά στα μάτια του παιδιού, το μόνο που θα καταφέρει είναι να δυσχεραίνει κι άλλο την παρουσία του στο σχολείο. Θα το κάνει να νιώθει άβολα, θα το κάνει να νιώθει παντοδύναμο και στο τέλος της ημέρας θα θέσετε άθελά σας εμπόδια στην ομαλή κοινωνικοποίησή του που μπορεί να γίνει μέσα από τα βιώματα που πρέπει να αντιμετωπίσει μόνο του στο σχολείο.

Επίσης, έχουμε διαπιστώσει πολλές φορές ότι τα παραπάνω συμβαίνουν και αντίστροφα. Πολλές φορές οι μικροί μαθητές και μαθήτριες, στην προσπάθειά τους να περάσει το δικό τους, επικαλούνται τους γονείς τους κατά τη διάρκεια του μαθήματος, ώστε να επιτύχουν αυτό που θέλουν. Εκεί είναι ευθύνη του εκπαιδευτικού να δράσει άμεσα, να έρθει σε επικοινωνία με τον γονέα και να διαπιστώσει εάν όντως ισχύει αυτό που υποστηρίζει το παιδί ή απλά είναι μία στρατηγική για να αποφύγει κάτι που μπορεί να μην του αρέσει.

Το μυστικό λοιπόν είναι να καταλάβει κανείς πότε υπάρχει πραγματικά πρόβλημα και πότε το παιδί προσπαθεί να μας χειραγώγησει. Στο 90% των περιπτώσεων συμβαίνει το δεύτερο και μπορούμε να το επιλύσουμε με συζήτηση. Αν θεωρείτε πως έχετε κάποιο πρόβλημα το οποίο είναι παγιωμένο, τότε απευθυνθείτε αμέσως στο σχολείο και μην το αναλύετε δεξιά και αριστερά, καθώς δεν πρόκειται να καταφέρετε τίποτα θετικό. Με συζήτηση και πνεύμα καλής συνεργασίας, τα πάντα μπορούν να βρουν τον δρόμο τους…

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

Τα μυστικά μιας επιτυχημένης διδασκαλίας

 Τα μυστικά μιας επιτυχημένης διδασκαλίας

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

*Για καλύτερη θέαση από κινητό, παρακαλώ να γυρίσετε την οθόνη οριζόντια...

Άρθρο μου στον Ευβοϊκό Τύπο στις   20/5/2022

Η διδασκαλία είναι μία διαδικασία σύνθετη και απαιτεί πολλές δεξιότητες, ώστε να στεφθεί με επιτυχία. 

Όπως σε όλα τα επαγγέλματα, έτσι και σε αυτό του εκπαιδευτικού είναι πολύ δύσκολο να προσεγγίσει κανείς το τέλειο και να πετύχει πραγματικά μία διαφορετική, καινοτόμα και πλήρως επιτυχημένη διδασκαλία. Οι παράγοντες για τους οποίους συμβαίνει αυτό είναι πολλοί και ποικίλοι και δεν θα αναλυθούν σε αυτό το άρθρο. Έχουμε γράψει παρόμοια άρθρα στο παρελθόν και θα γίνει και εκτενέστερη ανάλυση στο μέλλον.

Ποια είναι όμως τα συστατικά για να πετύχουμε τα μέγιστα εκπαιδευτικά αποτελέσματα; Κατά την προσωπική μου άποψη, τρεις είναι οι παράγοντες που μπορούν να καταστήσουν μία εκπαιδευτική διαδικασία επιτυχημένη. Τα τρία δομικά στοιχεία είναι η μεταδοτικότητα του δασκάλου, η δυνατότητα ενσυναίσθησης και η επαγγελματική του κατάρτιση.

Η μεταδοτικότητα είναι κάτι το οποίο σε μεγάλο βαθμό είναι ταλέντο. Το αν μπορούμε να μεταδώσουμε γνώσεις στους άλλους με τον τρόπο που μιλάμε, τη στάση του σώματός μας και τις γνώσεις μας, απαιτεί ταλέντο και χάρισμα που πολλές φορές είναι εκ γενετής δοσμένο. Φυσικά και μπορεί να καλλιεργηθεί. Ωστόσο, μπορούμε να φτάσουμε μέχρι ενός σημείου. Αποτελεί πραγματική τύχη για τους μαθητές και τις μαθήτριες να έχουν ένα χαρισματικό δάσκαλο που να μπορεί να μεταδώσει γνώσεις χρησιμοποιώντας όλους τους δυνατούς τρόπους.

Η ενσυναίσθηση είναι μία δεξιότητα απαραίτητη για όσους θέλουν να ασχοληθούν με τον χώρο της εκπαίδευσης. Φυσικά αυτή αποτελεί σημαντικό στήριγμα σε κάθε στιγμή της ζωής μας και όχι μόνο στο επάγγελμα που θα ακολουθήσουμε. Είναι πολύ σημαντική για να μπορέσουμε να καταλάβουμε τι νιώθουν οι άλλοι και γιατί πρέπει να κινηθούμε με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Φυσικά κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι εξόχως σημαντικό να γνωρίζουμε το πώς νιώθουν οι μαθητές μας, αν βαριούνται, αν υπάρχει κάτι που επηρεάζει την απόδοσή τους, αν είναι ευχαριστημένοι με όσα κάνουμε και μπορούμε να συνεχίσουμε στον ίδιο δρόμο.

Τέλος, η επαγγελματική μας κατάρτιση είναι κάτι το οποίο καλλιεργείται στο πέρασμα των χρόνων μέσα από την εμπειρία και μέσα από τη διάθεση που έχει ο καθένας από εμάς για να βελτιωθεί. Συνδυαστικά εμπειρία και ενίσχυση γνώσεων μπορούν να προσφέρουν όλα τα απαραίτητα στοιχεία για μία επιτυχημένη διδασκαλία ακόμα και αν δεν έχουμε σε μεγάλο βαθμό κάποια από τις δύο ικανότητες που προαναφέρθηκαν. 

Οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί λογικά κινούνται κάπου στον μέσο όρο των τριών παραπάνω δομικών στοιχείων για μία επιτυχημένη διδασκαλία. Όπως σε όλα τα επαγγέλματα, σπανίζει τόσο το ένα άκρο όσο και το άλλο άκρο. Μπορεί δηλαδή να συναντήσει κανείς εκπαιδευτικούς εξαιρετικούς που θα τους θυμάται για μία ζωή όπως και εκπαιδευτικούς που δεν θα ήθελε να τους είχε συναντήσει ποτέ στη ζωή του.

Φυσικά πρέπει να γνωρίζουμε πως έτσι είναι η ζωή και η συναναστροφή μας με άλλα άτομα, ακόμα κι αν αυτά δεν μας προσφέρουν όσα επιθυμούμε, είναι απαραίτητη για να γίνουμε δυνατότεροι και να μάθουν να προσαρμοζόμαστε σε όλες τις καταστάσεις.

Κλείνοντας, είναι καλό να επισημανθεί ότι μία πλήρης διδασκαλία περιλαμβάνει συνδυαστικά και τους τρεις παράγοντες που αναφέραμε παραπάνω. Μπορεί να έχουμε άπειρες γνώσεις αλλά αν δεν μπορούμε να τις μεταδώσουμε καθόλου, τότε τα πράγματα είναι δύσκολα. Μπορούμε πάλι να έχουμε πολλές γνώσεις και να είμαστε αρκετά μεταδοτικοί αλλά αν αδιαφορούμε για τον ψυχοσυναισθηματικό κόσμο των παιδιών, πάλι θα προκύψουν προβλήματα που αργά ή γρήγορα θα τα βρούμε μπροστά μας.

Αυτό που μπορούμε να κάνουμε εμείς ως ενεργοί εκπαιδευτικοί είναι να προσπαθούμε να βελτιωνόμαστε καθημερινά, να δίνουμε τον καλύτερο εαυτό μας, να βελτιώνουμε τις αδυναμίες μας και να καλλιεργούμε τα ταλέντα τα δικά μας και των παιδιών που έχουμε στα χέρια μας. Στο τέλος της ημέρας οφείλουμε να κάνουμε έναν απολογισμό θετικό και να είμαστε εντάξει με τον εαυτό μας και χαρούμενοι για όσα ζήσαμε σε αυτό το ταξίδι...

Δεν υπάρχει η μία και μοναδική παιδαγωγική μέθοδος

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

*Για καλύτερη θέαση από κινητό, παρακαλώ να γυρίσετε την οθόνη οριζόντια...

Δεν υπάρχει η μία και μοναδική παιδαγωγική μέθοδος

Πολλές φορές υπάρχουν συζητήσεις γύρω από το ποια είναι η κατάλληλη μέθοδος να ακολουθήσει κάποιος σε κάθε επιμέρους περίπτωση παιδιού. Κατά την άποψή μου, δεν υπάρχει μία και μοναδική παιδαγωγική μέθοδος. Οι παράγοντες οι οποίοι παίζουν ρόλο σε αυτό είναι πάρα πολλοί.

Πρώτος και κύριος είναι η ηλικία. Δεν μπορούμε να αντιμετωπίζουμε το ίδιο ένα παιδί που είναι στα πέντε με ένα παιδί που είναι στα εφτά και με ένα παιδί που είναι στα έντεκα. Το επίπεδο ωρίμανσης είναι διαφορετικό σε κάθε ηλικία. Τα μικρότερα παιδιά δυσκολεύονται να διαχειριστούν τον εαυτό τους, τα συναισθήματά τους, ενώ αντιδρούν πολύ χειρότερα όταν είμαστε αυστηροί μαζί τους σε σχέση με τα μεγαλύτερα. Όσοι και όσες έχουν περάσει από όλες τις τάξεις του Δημοτικού το γνωρίζουν αυτό από πρώτο χέρι. Η ψυχοσύνθεσή τους είναι διαφορετική και ως εκ τούτου πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στον τρόπο που το διαχειριζόμαστε και στις εκφράσεις μας. Αντίθετα, όσο μεγαλώνουμε αποκτούμε τη δύναμη της ενσυναίσθησης, ωριμάζουμε και μπορούμε να δεχτούμε πολύ ευκολότερα τις συνέπειες και την αυστηρότητα.

Από την άλλη, ένας εκπαιδευτικός αντιμετωπίζει στην καριέρα του χιλιάδες τύπους διαφορετικών μαθητών και μαθητριών. Αντιμετωπίζει μαθητές που τους ενοχλεί η φασαρία και πρέπει με κάποιον τρόπο να το διαχειριστεί, εντοπίζει μαθητές που δεν μπορούν να ελέγξουν τον εαυτό τους και πρέπει και αυτό να το επιλύσει, αντιμετωπίζει μαθητές με έντονο το εγώ ή μαθητές οι οποίοι έχουν τελείως χαμηλή αυτοπεποίθηση κ.ο.κ. Εκατοντάδες διαφορετικές προσωπικότητες με τις οποίες έρχεται σε επαφή καθημερινά. Η παιδαγωγική διαχείριση της καθεμιάς τις καθιστά έναν επίπονο και δισεπίλυτο γρίφο.

Όλα αυτά κάνουν το λειτούργημα του εκπαιδευτικού εξόχως σημαντικό, αλλά και απίστευτα δύσκολο. Δεν υπάρχει περίπτωση λοιπόν κάποιος ο οποίος ασχολείται χρόνια με το επάγγελμα να θεωρείται αυθεντία στο οτιδήποτε και να θεωρεί ότι τα κάνει όλα σωστά, γιατί απλά αυτό δεν μπορεί να υφίσταται. Κάποια στιγμή θα χρειαστεί να ανεβάσει τον τόνο της φωνής του στην τάξη, ακόμα και αν αυτό είναι λάθος, μπορεί να του ξεφύγει μία έκφραση που παιδαγωγικά να θεωρείται τελείως ανυπόστατη και δε θα έπρεπε σε καμία περίπτωση να χρησιμοποιηθεί, να καταφύγει σε απειλές και σε τιμωρίες. Φυσικά θα πρέπει να κάνω μία διάκριση ανάμεσα στην τιμωρία και στη συνέπεια. Η τιμωρία έχει την έννοια της εκδίκησης. Όταν όμως αναφερόμαστε στον όρο συνέπεια θεωρούμε ότι είναι δόκιμο το παιδί να καταλαβαίνει ότι, όταν κάνει κάτι το οποίο δεν είναι μέσα στα κοινωνικά πλαίσια, θα πρέπει να έχει και τις αντίστοιχες συνέπειες. Εφόσον σπάσει κάτι μέσα στην τάξη, είναι αναγκαίο με κάποιον τρόπο να το αναπληρώσει και όχι να χάσει το διάλειμμα. Εφόσον κάνει κάτι το οποίο είναι λανθασμένο την ώρα του διαλείμματος, εκεί μπορεί να εφαρμοστεί και η παραπάνω συνέπεια. Με άλλα λόγια είναι πολύ σημαντικό να βάλουμε από νωρίς τα όρια εκεί που πρέπει να μπουν, αλλά να είναι ανάλογα των αρνητικών πράξεων που επιτελούνται. Η συνέπεια και η τιμωρία ουσιαστικά είναι το ίδιο. Ας μην κρυβόμαστε πίσω από τις λέξεις. Όμως είτε συνέπεια την πούμε είτε τιμωρία θα πρέπει να είναι αντίστοιχη των πράξεων και να μην περιέχει κούφιες απειλές. Όταν λοιπόν θα μουτζουρωθεί το θρανίο, τότε το θρανίο θα πρέπει να καθαριστεί, ακόμα και αν αυτό μας αφαιρέσει λίγο χρόνο από το διάλειμμα. Αν πετάγεσαι συνεχώς στην τάξη χωρίς να σηκώνεις χέρι, θα πρέπει να στερηθείς για κάποιο χρόνο τη δυνατότητα να μιλάς. Αν πετάξεις το μπουκάλι κάτω, θα το μαζέψεις και αυτό και τα υπόλοιπα. Μόνο όταν νιώσουμε τον αντίκτυπο των πράξεών μας, μπορούμε να τις καταλάβουμε σε νόημα και να τις διορθώσουμε. Σε κάθε άλλη περίπτωση περνάμε το λάθος μήνυμα.

Κατά την άποψή μου, ο πιο σωστός τρόπος παιδαγωγικά των δυσκολιών που αντιμετωπίζουμε στην τάξη είναι η συζήτηση, η δημιουργία ορίων και η από κοινού λήψη αποφάσεων σε περίπτωση εκτροπής. Πάντα ο κάθε εκπαιδευτικός βρίσκει μία χρυσή τομή ανάμεσα σε αυτόν και τους μαθητές του, η οποία σίγουρα διαφέρει από αυτή που χρησιμοποιούν οι υπόλοιποι εκπαιδευτικοί. Κάποιος ή κάποια μπορεί να χρησιμοποιεί ένα αυτοδιαχειριζόμενο σύστημα πόντων από τους μαθητές και τις μαθήτριες. Ένας άλλος να δημιουργεί ομάδες και μέσα από εκεί να προσπαθεί να καλύψει τις αδυναμίες, αλλά και να βοηθήσει τους μαθητές. Όπως προείπαμε, το εκπαιδευτικό και παιδαγωγικό μοντέλο που θα ακολουθήσουμε εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και καθοριστικό ρόλο παίζει η ηλικία αλλά και η προσωπικότητα του ίδιου του εκπαιδευτικού.

Στο σημερινό άρθρο σταθήκαμε περισσότερο σε θέματα που αφορούν την κοινωνικότητα και λιγότερο τη μάθηση. Στην τελευταία υπάρχουν αρκετές ομοιότητες με όσα αναφέραμε, αλλά και πολλές διαφορές. Κλείνοντας θα ήθελα να τονίσω πως υπάρχουν στιγμές που μπορεί κάποιος εκπαιδευτικός να σηκώσει τα χέρια ψηλά και να πει ότι σε κάποια περίπτωση, ό,τι και να κάνεις, δεν μπορεί το πρόβλημα να επιλυθεί. Ακόμα και να νιώσει ότι όλα είναι μάταια, είμαι σίγουρος ότι αν προσπαθήσει να είναι τουλάχιστον εντάξει με τον εαυτό του, σίγουρα κάποια στιγμή ακόμα και στη δυσκολότερη περίπτωση θα προσφέρει ένα μικρό λιθαράκι σε έναν δρόμο αυτοβελτίωσης και διαφορετικής πορείας. Γεννιόμαστε και ερχόμαστε σε αυτό τον κόσμο με τη δική μας ιδιοσυγκρασία και τα δικά μας προσωπικά χαρακτηριστικά. Δεν υπάρχει πάντα η δυνατότητα να αλλάξουμε στοιχεία του χαρακτήρα μας που μπορεί να θεωρούνται αρνητικά. Μπορούμε όμως να τα σμιλέψουμε. Στον δρόμο αυτό, οι εκπαιδευτικοί που θα συναντήσουμε στη ζωή μας θα παίξουν καθοριστικό ρόλο ο καθένας και η καθεμία με τον δικό του ξεχωριστό και διαφορετικό τρόπο…

Θα μου επιτρέψετε να κλείσω το σημερινό άρθρο με ένα από τα αγαπημένα μου ποιήματα του Κωστή Παλαμά:

Σμίλεψε πάλι, δάσκαλε, ψυχές!

Κι ό,τι σ’ απόμεινε ακόμη στη ζωή σου,

Μην τ’ αρνηθείς! Θυσίασέ το ως τη στερνή πνοή σου!

Χτίσ’ το παλάτι, δάσκαλε σοφέ!

Κι αν λίγη δύναμη μές στο κορμί σου μένει,

Μην κουρασθείς. Είν’ η ψυχή σου ατσαλωμένη.

Θέμελα βάλε τώρα πιο βαθιά,

Ο πόλεμος να μην μπορεί να τα γκρεμίσει.

Σκάψε βαθιά. 

Τι κι αν πολλοί σ’ έχουνε λησμονήσει;

Θα θυμηθούνε κάποτε κι αυτοί

Τα βάρη που κρατάς σαν Άτλαντας στην πλάτη,

Υπομονή! Χτίζε, σοφέ, της κοινωνίας το παλάτι!

Κωστής Παλαμάς, "Στον Δάσκαλο"

Μην υποτιμάτε την αξία της θεατρικής αγωγής

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

*Για καλύτερη θέαση από κινητό, παρακαλώ να γυρίσετε την οθόνη οριζόντια...

Μην υποτιμάτε την αξία της θεατρικής αγωγής.

Ένα μάθημα το οποίο έχει χάσει τη θέση του τα τελευταία χρόνια στον σχολικό χώρο με τη μείωση των ωρών στις μικρές τάξεις και την εξαφάνισή του από τις μεγάλες τάξεις, είναι το θεατρικό παιχνίδι.

Η θεατρική αγωγή είναι ζωτικής σημασίας για μία πιο ευχάριστη διδασκαλία και βοηθάει εξόχως στην κοινωνικοποίηση των παιδιών. Μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα μαθήματα οριζόντια και να δώσει μία διαφορετική νότα στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Πολλές φορές, θεωρούμε πως το μάθημα αυτό έχει ιδιαίτερη φύση και το υποτιμούμε. Δεν το υλοποιούμε και όταν το κάνουμε το κάνουμε με αγγαρεία χωρίς να έχουμε τα σωστά αποτελέσματα.

Μεγάλο ρόλο σε αυτό παίζει η έλλειψη επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών, αλλά και η ιδιαίτερη ιδιοσυγκρασία που χρειάζεται να έχει κανείς για να μπορέσει να τσαλακωθεί μπροστά στα παιδιά, κάτι που πολλές φορές είναι μέσα στις προϋποθέσεις αυτού του μαθήματος. Ωστόσο, το τελευταίο πολλές φορές το μεγεθύνουμε στο μυαλό μας. Δεν χρειάζεται να έχουμε ιδιαίτερες θεατρικές ικανότητες ή να έχουμε σπουδάσει δραματική σχολή. Μπορούμε με απλό τρόπο και απλές κινήσεις να αξιοποιήσουμε τα ταλέντα των παιδιών. Άλλωστε σε αυτά απευθύνεται αυτό το μάθημα.

Πλέον με μία απλή αναζήτηση στο ίντερνετ μπορεί να βρει κανείς τρόπους, ώστε να πάρει ιδέες, να προχωρήσει στην υλοποίηση του μαθήματος με ευκολότερο τρόπο, να βρει τρόπους να το εντάξει σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα διαθεματικά και φυσικά να προσφέρει στη διδασκαλία του κάτι διαφορετικό από το συνηθισμένο.

Μέσα από τη δραματοποίηση μπορούμε να περάσουμε στα παιδιά πολύ ευκολότερα κοινωνικά και σημαντικά μηνύματα για την καθημερινή τους ζωή από το να τους αναφέρουμε απλά δια του στόματος ή να τους τα δείξουμε σε μία εικόνα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ό,τι κάνουμε εμείς οι ίδιοι το βιώνουμε διαφορετικά, το μαθαίνουμε ευκολότερα και το κάνουμε κτήμα μας γρηγορότερα.

Το ιδανικό φυσικά θα ήταν το μάθημα να υπάρχει σε όλες τις τάξεις, οι ανάλογοι εκπαιδευτικοί να βρίσκονται σε όλα τα σχολεία και οι εκπαιδευτικοί των τάξεων να επιμορφώνονται ετησίως πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα. Επειδή όμως όλοι γνωρίζουμε πως έχει η κατάσταση, είναι αναγκαίο, πέρα από τη διεκδίκηση των παραπάνω, να σηκώσουμε το ανάστημά μας και να φέρουμε το μάθημα της θεατρικής αγωγής στο σημείο που του αξίζει. Δοκιμάστε το, εφαρμόστε το στην τάξη σας και θα με θυμηθείτε…

Δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα από τον πόλεμο

Μιλτιάδης Κοτζιάμπασης (Π.Ε. 70)

*Για καλύτερη θέαση από κινητό, παρακαλώ να γυρίσετε την οθόνη οριζόντια...

Πάνε πολλά χρόνια. Πέρασαν δεκαετίες ολόκληρες από τότε που η ευρωπαϊκή Ήπειρος βίωσε τις μαύρες μέρες του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου.

Από αυτή τη σκοπιά το στοίχημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει πετύχει. Ο πρώτος και κύριος λόγος δημιουργίας της ήταν ακριβώς να αποφευχθεί ακόμα μία πολεμική σύρραξη που αναπόφευκτα ο ανταγωνισμός των κρατών θα μπορούσε να δημιουργήσει. Πρέπει να ομολογήσουμε πως, παρά τις δυσκολίες, τις ανισότητες, την καθυστέρηση στη λήψη αποφάσεων, αυτό το πείραμα Ένωσης ανομοιογενών κρατών και πολιτισμών, έχει καταφέρει να μεγαλώσει ολόκληρες γενιές που να μην έχουν μέσα στο μυαλό τους χαραγμένες εικόνες του πολέμου.

Ο λαός μας λέει όμως πως η κατάλληλη στιγμή για να ξεσπάσει ένας πόλεμος, είναι αυτή όπου έχει ξεχαστεί ο παλιός. Παρακολουθεί κανείς με ανοιχτό το στόμα πλέον ανθρώπους να λένε: "πρέπει να γίνει πόλεμος, σιγά μωρέ…". Αντικρίζει νέους ανθρώπους αποσβολωμένος μέσα στην εικονική πραγματικότητα των παιχνιδιών να θεωρούν πως οι σκοτωμοί και τα όπλα είναι κάτι φυσιολογικό και πως η ζωή είναι ένα γιγάντιο playstation. Αυτοί οι μελλοντικοί πολίτες μεγαλώνουν με την εικόνα εικονικών απωλειών.

Ακριβώς εδώ βρίσκεται ο κίνδυνος. Οι παλαιότεροι χάνονται σιγά-σιγά και οι μνήμες που κουβαλούσαν μαζί τους και οι τρομακτικές καταστάσεις που είχαν βιώσει ατονούν. Όλες αυτές οι αφηγήσεις που μεταφέρονταν από γενιά σε γενιά, και που ακόμα και εγώ έχω ακούσει από τη γιαγιά μου, για τα παιδιά μου και τα εγγόνια μου δε θα είναι παρά κάποιες γραμμές σε ένα βιβλίο της ιστορίας. Στόχος μας είναι να μην τις αφήσουμε απλά εκεί, αλλά να τις μετουσιώσουμε σε κάτι ζωντανό. Με τον τρόπο αυτό τιμούμε όσους και όσες θυσιάστηκαν για μας κρατώντας ταυτόχρονα ζωντανή την αντιπολεμική χροιά που τόσο έχει ανάγκη η κοινωνία μας.

Η εκπαίδευση κατέχει την πρώτη θέση σε αυτόν τον σκοπό. Ως εκ τούτου είναι αναγκαίο να διδαχθούμε από την ιστορία, ώστε να μην επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος. Δυστυχώς πολλοί μαθητές και μαθήτριες βλέπουν αυτό το μάθημα σαν μία αγγαρεία, σαν μία βαρετή απομνημόνευση. Για εμένα όμως ίσως είναι το σημαντικότερο μάθημα από όλα. Είναι εκείνο το σημείο στο οποίο ενώνεται το παρελθόν με το μέλλον και η μόνη ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο. Ναι, η γλώσσα και τα μαθηματικά θα σε βοηθήσουν να μελετήσεις και να μπορέσεις να διαβάσεις τα ιστορικά κείμενα, αλλά η κριτική ματιά είναι εκείνη που θα σου ανοίξει την πόρτα της πραγματικότητας και που θα σε κάνει αύριο-μεθαύριο έναν πολίτη αποτελεσματικό και δραστήριο και όχι ένα κοινωνικό ον αποχαυνωμένο που επιζητά πολεμικές καταστάσεις γιατί νομίζει ότι είναι παιχνίδι.

Αυτά τα λίγα θα ήθελα να γράψω επετειακά και να κλείσω με ένα μήνυμα. Μπορεί στο παρελθόν ο λαός μας να ήταν με άλλους λαούς σε αντιμαχόμενα στρατόπεδα. Οι άνθρωποι όμως δημιουργούν τα κράτη. Η μόρφωση δημιουργεί τους ανθρώπους. Δεν έχουμε να χωρίσουμε τίποτα με τους άλλους λαούς και πάντα μέσα από συμβιβασμούς πιστεύω πως μπορούν να βρεθούν λύσεις. Ας έχουμε στο μυαλό μας τα λόγια του Ελευθέριου Βενιζέλου όμως:" Δεν υπάρχουν εθνικά δίκαια, μόνο εθνικά συμφέροντα". Στα πλαίσια αυτά με βάση μία φράση που ανήκει στην ιστορία πρέπει να κινηθούμε στη μελλοντική διπλωματική σκακιέρα, ώστε να αποφύγουμε τον πόλεμο σε κάθε περίπτωση μέσα από τις κατάλληλες συμμαχίες. Αλλά ακόμη και αν αυτός έρθει σε μας, να πολεμήσουμε σαν πραγματικοί ήρωες και όχι σαν θρασύδειλοι που θεωρούσαν ότι ο πόλεμος ήταν ένα παιχνίδι σε μία ηλεκτρονική πλατφόρμα!

Φυσικά και μπορεί να υπάρξει τεχνολογική εξάρτηση

Του Μιλτιάδη Κοτζιάμπαση

 (Π.Ε 70)

*Για καλύτερη θέαση από κινητό, παρακαλώ να γυρίσετε την οθόνη οριζόντια...

Άρθρο μου στον Ευβοϊκό Τύπο στις 22/10/2021

Φυσικά και μπορεί να υπάρξει τεχνολογική εξάρτηση

Τα τελευταία χρόνια, και μέσα στο κύμα της πανδημίας, η χρήση των τεχνολογικών μέσων πήρε ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις. Μικρά παιδιά από την ηλικία του νηπιαγωγείου ακόμα ήρθαν σε επαφή με τα νέα επιτεύγματα σύγχρονης τεχνολογικής επανάστασης που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια.

Το γεγονός αυτό από μόνο του δεν αποτελεί κάτι το οποίο είναι αρνητικό. Αντίθετα, μέσα σε μία εποχή απομόνωσης και αποξένωσης ήταν ένας τρόπος να έρθουμε πιο κοντά με τους δικούς μας ανθρώπους, τους φίλους μας και τους συμμαθητές μας ή τις συμμαθήτριές μας και τους δασκάλους μας. Η τεχνολογία, όπως και όλα τα δημιουργήματα του ανθρώπου, αποτελούν εργαλεία που μπορεί να έχουν διττή χρήση στη ζωή μας.

Δυστυχώς παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια πως πληθαίνουν τα συμπτώματα εξάρτησης μικρών παιδιών από ηλεκτρονικές συσκευές. Μαθητές και μαθήτριες που από πολύ νωρίς χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χωρίς να έχουν την απαραίτητη ωριμότητα, που επισκέπτονται ακατάλληλες ιστοσελίδες και που περνούν πάνω από 8 και 10 ώρες την ημέρα σε μία συσκευή, παρουσιάζουν αντιδράσεις ανάλογες με αυτές των εξαρτησιογόνων ουσιών όταν απομακρύνονται από αυτή. Τσιρίδες, κλάματα, χτυπήματα και διάφορες εμμονές είναι τα συμπτώματα που μπορούν να μας χτυπήσουν το καμπανάκι.

Λύση φυσικά δεν είναι να αφήσουμε τα παιδιά να βρεθούν εκτός τόπου και χρόνου ή ηλεκτρονικά αναλφάβητα. Λύση είναι να είμαστε δίπλα τους κατά τη διάρκεια χρήσης αυτών των συσκευών, να τους καθοδηγούμε πώς θα τις χρησιμοποιούν σωστά (παράδειγμα μέσα από εκπαιδευτικά παιχνίδια, σκάκι, παιχνίδια ενδυνάμωσης του μυαλού και ούτω καθεξής) και, όταν παρατηρούμε ότι παρουσιάζεται κάποια από τα παραπάνω γεγονότα, να λαμβάνουμε άμεσα μέτρα ακόμα και αν αυτό απαιτεί να στερηθούν για κάποιο διάστημα την αγαπημένη τους συσκευή.

Πρόκειται για ένα στοίχημα πολύ δύσκολο για τους γονείς, καθώς πολλές φορές είτε δεν υπάρχει χρόνος για να γίνει αυτό, είτε δεν έχουν ιδέα πώς να χειριστούν τις τεχνολογικές συσκευές που νιώθουν ότι έρχονται από μία άλλη εποχή, είτε θέλουν να ξεκουραστούν και επιτρέπουν στα παιδιά να ασχοληθούν με οτιδήποτε θέλουν σε μία οθόνη μόνο και μόνο για να κάνουν ησυχία.

Όταν λοιπόν χαθεί ο έλεγχος, δύσκολα ανακτάται. Φτάνουμε στην εφηβεία και τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο δύσκολα. Χαζά παιχνίδια, ακατάλληλες σκηνές και ακατάλληλες πράξεις, γίνονται παραδείγματα προς μίμηση οδηγώντας και δημιουργώντας γενιές αποχαυνωμένες και καταθλιπτικά μεγαλωμένες. Νεαροί που κατουριούνται πάνω τους για μία θέση στο παιχνίδι, ακριβώς όπως κάνουν και οι άρρωστοι τζογαδόροι στο καζίνο, νεαροί και νεαρές που ξυπνούν στις 3:00 τα ξημερώματα για να μην τους καταστρέψουν τα κάστρα, νεαροί και νεαρές που έχουν σαν πρότυπο αυτούς και αυτές που με το photoshop προβάλλονται σαν τέλειοι-ες μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Πόσο βάρος μπορεί να αντέξει άραγε μία παιδική και εφηβική ψυχή;

Τα χρόνια της αθωότητας έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Τα μονοπάτια της αρετής και της κακίας που ο Ηρακλής βρήκε μία φορά μπροστά του, οι νέοι και οι νέες μας τα συναντάνε καθημερινά. Αν δεν τους βοηθήσουμε να ανακαλύψουν τον δρόμο της τεχνολογικής Αρετής, τότε μπροστά τους ανοίγεται μία άβυσσος που οι σειρήνες της είναι τόσο γλυκές που ακόμα και εμείς δεν έχουμε τη δυνατότητα πολλές φορές να τις απαρνηθούμε. Ναι λοιπόν στη χρήση της τεχνολογίας, αλλά με μέτρο, σωστή οριοθέτηση και καθοδήγηση μέχρι να μπορέσουμε να ανοίξουμε τα φτερά μας.

Πώς τα παιδιά μαθαίνουν να μαθαίνουν

Του Μιλτιάδη Κοτζιάμπαση

 (Π.Ε 70)

*Για καλύτερη θέαση από κινητό, παρακαλώ να γυρίσετε την οθόνη οριζόντια...

Άρθρο μου στον Ευβοϊκό Τύπο στις 6/10/2021

Η σύγχρονη εκπαίδευση είναι πλέον πολύ περισσότερο απαιτητική από αυτήν που συναντούσαμε τα προηγούμενα χρόνια. Μέσα σε έναν τεράστιο όγκο πληροφοριών και γεγονότων μαθητές και μαθήτριες καλούνται να αναγνωρίζουν καταστάσεις και να οξύνουν την κριτική τους σκέψη καθημερινά.

Στόχος λοιπόν των εκπαιδευτικών είναι να διδάξουν στα παιδιά τον τρόπο ανακάλυψης των γεγονότων και κριτικής ανασκόπησής τους και να τους μάθουν πώς να γνωρίσουν εκείνες τις πυρηνικές γνώσεις που αργότερα θα χτίσουν πάνω τους.

Η μέθοδος που μπορεί να χρησιμοποιεί κάθε εκπαιδευτικός ποικίλλει. Ο στόχος όμως είναι ένας. Στο τέλος της ημέρας να μη βγάλουμε μόνο μορφωμένες προσωπικότητες, αλλά και σωστούς ανθρώπους.

Επιστρέφοντας λοιπόν στις μεθόδους, μπορούμε να πούμε ότι μία από τις καλύτερες είναι η μέθοδος της ανακαλυπτικής βιωματικής μάθησης. Εκεί τα παιδιά ανακαλύπτουν μόνα τους τα σημεία του μαθήματος και στη συνέχεια τα καταγράφουν είτε ηλεκτρονικά είτε στο χαρτί, ώστε να τα συνδυάσουν και να επιτύχουμε το προσδοκώμενο αποτέλεσμα μάθησης. Η επιτυχία εδώ έγκειται στο ότι τα παιδιά δεν δέχονται έτοιμη τροφή, αλλά μόνα τους με την καθοδήγηση του δασκάλου βρίσκουν τα σημαντικότερα σημεία μάθησης και μαθαίνουν φυσικά πώς να τα ανακαλύπτουν μόνα τους. Η παραπάνω διαδικασία είναι ιδιαίτερα χρήσιμη σε μαθήματα όπως η ιστορία. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί κάλλιστα ώστε να αναζητηθούν συγκεκριμένα σημεία μέσα από εγκυκλοπαίδειες ομαδικά ή ατομικά αφού δώσουμε τις απαραίτητες οδηγίες στα παιδιά και δεν τους αφήσουμε να αναζητούν γενικά πληροφορίες.

Μία άλλη μέθοδος που μαθαίνει στα παιδιά πώς να μαθαίνουν είναι η μέθοδος της επανάληψης. Οι αρχαίοι πρώτοι είχαν διαπιστώσει πως η επανάληψη είναι η μητέρα της μάθησης. Επαναλαμβάνουμε συνεχώς κάποιες βασικές πυρηνικές γνώσεις μέχρι να εντυπωθούν στο μυαλό μας. Προσοχή δεν μιλάμε για στείρα απομνημόνευση αλλά για απομνημόνευση των απαραίτητων θεμελίων για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε. Μία τέτοια διαδικασία μπορούμε να ακολουθήσουμε στο μάθημα της έκθεσης, ιδιαίτερα στις μικρές ηλικίες. Υπάρχει δυνατότητα λοιπόν οι πρώτες εκθέσεις να γραφτούν συνθετικά από τους μαθητές στην τάξη ώστε να κατανοήσουν και να επαναλάβουν πολλές φορές πώς γράφεται μία έκθεση, να διαπιστώσουν πώς είναι η δομή της, γιατί χωρίζουμε παραγράφους, πώς μπορούμε να εμπλουτίσουμε το λεξιλόγιο με τη χρήση επιθέτων και ούτω καθεξής. Επίσης, χρήσιμη είναι και στα μαθηματικά, καθώς η απομνημόνευση, για παράδειγμα της προπαίδειας, αποτελεί τη βάση για να προχωρήσουμε σε πιο σύνθετες διαδικασίες.

Προώθηση της μεταγνώσης, δηλαδή του να κατανοεί ο μαθητής μόνος του τι πρέπει και πώς πρέπει να το μάθει είναι και η αυτοδιόρθωση της ορθογραφίας. Οι μαθητές-τριες διορθώνουν μόνοι τους τα λάθη. Έτσι μαθαίνουν από αυτά και κάνουν κτήμα τους αρκετές λέξεις που αν τις διορθώναμε εμείς, ίσως και να μην τους έδιναν καμία σημασία.

Αυτές είναι κάποιες από τις βασικότερες στρατηγικές διδασκαλίας που μπορεί να ακολουθήσει κανείς. Σε κάθε περίπτωση είναι καλό να καλλιεργούμε στους μαθητές και τις μαθήτριες δεξιότητες οι οποίες είναι απαραίτητες στη σύγχρονη εποχή και τις οποίες μπορούν να τις προσλάβουν με κάθε τρόπο είτε αυτός εμπεριέχει τη χρήση της τεχνολογίας είτε περιέχει αποκλειστικά τη χρήση των παραδοσιακών μεθόδων. Κατά την ταπεινή μου άποψη, ο συνδυασμός των δύο παραπάνω μπορεί να αποφέρει τα βέλτιστα αποτελέσματα στην εκπαιδευτική διαδικασία. Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε πως είναι απαραίτητο να δοθεί βαρύτητα στα σημεία εκείνα που θα φανούν στους μαθητές και στις μαθήτριες χρήσιμα αύριο-μεθαύριο στην καθημερινή τους ζωή.

Θα ήταν καλό να τονίσουμε πως κάθε παιδί είναι διαφορετικό και έχει τον δικό του ρυθμό όπως και κάθε μέθοδος δεν είναι πάντα η κατάλληλη για όλους τους μαθητές και μαθήτριες. Εκεί ακριβώς έγκειται και το ταλέντο του δασκάλου, ώστε να χρησιμοποιεί όσο το δυνατόν περισσότερες μεθόδους διδασκαλίας που θα είναι ικανές να καλύψουν όλους τους τύπους μαθητών και μαθητριών. Θα είναι ικανές με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο να δώσουν στα παιδιά την απαραίτητη ώθηση για να χτίσουν μελλοντικά στρατηγικές μάθησης και εκπαίδευσης του εαυτού τους, ζωτικής σημασίας για την επιτυχία τους στον στίβο της ζωής.

Ο άνθρωπος μέσα του έχει αστείρευτες δυνάμεις.

Του Μιλτιάδη Κοτζιάμπαση

 (Π.Ε 70)

*Για καλύτερη θέαση από κινητό, παρακαλώ να γυρίσετε την οθόνη οριζόντια...

Πραγματικά τα όσα έχουν συμβεί τα τελευταία δώδεκα χρόνια στη χώρα μας, αλλά και τα όσα συμβαίνουν σε χώρες οι οποίες αντιμετωπίζουν απίστευτες δυσκολίες, αποτελούν ζωντανό παράδειγμα για το πώς ο άνθρωπος μπορεί να ανταπεξέλθει ακόμα και στις πιο δύσκολες και αντίξοες συνθήκες.

Πολλές φορές, οι ίδιοι μπορεί να νιώθουμε αδύναμοι ή να εγκαταλείπουμε την προσπάθεια χωρίς να παλεύουμε περαιτέρω. Αυτό όμως μας κάνει μαλθακούς και μας οδηγεί σε μία ζωή στάσιμη. Ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές είναι αναγκαίο να βγάζουμε τη δύναμη που υπάρχει ακόμη και υποσυνείδητα μέσα μας και να λέμε στον εαυτό μας τη μαγική φράση: "Μπορείς και θα τα καταφέρεις". 

Η κλιματική κρίση είναι εδώ και ήρθε για να μείνει

Του Μιλτιάδη Κοτζιάμπαση

 (Π.Ε 70)

*Για καλύτερη θέαση από κινητό, παρακαλώ να γυρίσετε την οθόνη οριζόντια...

Στην παρακάτω εικόνα φαίνεται η κατάσταση των σημερινών πυρκαγιών στην Ιταλία, στην Ελλάδα, στην Τουρκία, στη δυτική Ρωσία και στις βαλκανικές χώρες γενικότερα. 

Δεν χρειάζεται να είσαι ειδικός για να καταλάβεις ότι τα πράγματα έχουν πάρει μία άσχημη τροπή. Το ανησυχητικό σε όλη αυτήν την κατάσταση είναι πως είτε κάνουμε πως δεν καταλαβαίνουμε, είτε δεν καταλαβαίνουμε το τι έρχεται.

Μας αρέσει να αναλωνόμαστε σε ατέρμονες συζητήσεις και δεν ψάχνουμε την ουσία του προβλήματος η οποία θα μπορούσε να μας βοηθήσει πριν να είναι αργά. Εξ ου και ο κύριος Λέκκας εχθές τα είπε πολύ καλά στη συνέντευξη που έδωσε στο Open.

Καμιά φορά το ένστικτο είναι ισχυρότερο από τη λογική

*Για καλύτερη θέαση από κινητό, παρακαλώ να γυρίσετε την οθόνη οριζόντια...

Οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν, και η επιστήμη το παραδέχεται, ότι πρέπει να πράττουν στη ζωή τους με βάση τη λογική. Βασισμένοι στα επιστημονικά δεδομένα και στα όσα μπορούν οι αισθήσεις του ανθρώπου να προσδιορίσουν με ακρίβεια πρέπει να παίρνουν τις αποφάσεις τους και να καθορίζουν τις πτυχές της ζωής τους.

Υπάρχουν όμως περιπτώσεις στις οποίες καμιά φορά η λογική δεν οδηγεί στα αναμενόμενα αποτελέσματα. Είναι πιθανό να παίρνουμε λοιπόν μία απόφαση επειδή ακολουθούμε το ένστικτό μας και επειδή θεωρούμε ότι αυτή είναι η σωστή, ακόμα κι αν μερικές φορές η λογική μας λέει να την αναβάλλουμε ή να μην το πράξουμε καθόλου.

Το φαγητό μπορεί να είναι απόλαυση και καταστροφή ταυτόχρονα

Στην Ελλάδα το φαγητό αποτελεί στην πραγματικότητα μία ιεροτελεστία. Ειδικότερα στις παλαιότερες εποχές έφερνε κοντά όλη την οικογένεια και αποτελούσε τον χώρο συζήτησης των μελλοντικών οικογενειακών σχεδίων. Σε μεγάλο βαθμό αυτό συνεχίζει να ισχύει και σήμερα.

Στο εξωτερικό αντίθετα αποτελεί μία ενδιάμεση στάση ανάμεσα στις ώρες εργασίας. Το απόγευμα όταν έχει τελειώσει πλέον μία αγχώδης ήμερα, στρώνεται το οικογενειακό τραπέζι. Το γεγονός αυτό έχει ένα πλεονέκτημα και ένα μειονέκτημα. Το πλεονέκτημα έγκειται στο ότι δεν τρώμε αργά το βράδυ, σε αντίθεση με το ελληνικό πρότυπο που σίγουρα πεινάμε ξανά μέχρι το βράδυ. Το μειονέκτημα βρίσκεται στο γεγονός πως εκείνη την ώρα και μετά το φαγητό δεν υπάρχει κάποιος χρόνος για να αξιοποιηθεί δημιουργικά παρά μόνο ελάχιστος για ξεκούραση και ύπνο.